Είναι γνωστή η θέση των ΗΠΑ και της Βρετανίας σχετικά με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας καθώς το αγγλοσαξονικό λόμπι προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για την είσοδο της στην ΕΕ και πιέζει σταθερά προς αυτήν την κατεύθυνση, με τη Γαλλία και τη Γερμανία να αντιστέκονται σθεναρά.
Ωστόσο, η επιλογή της Μέρκελ να αρνηθεί, για μικροκομματικούς λόγους, έναν αμιγώς ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης της Ελλάδας και να ανοίξει την πόρτα της οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρώπης στο ΔΝΤ, έδωσε στις ΗΠΑ και τη Βρετανία ένα νέο τρόπο να προάγουν τον ευρωπαϊκό ρόλο της Τουρκίας, μέσω μίας ιστορικής προαγωγής του ρόλου της στη διοίκηση του ΔΝΤ.
Η ‘καρδιά’ του ΔΝΤ είναι η Εκτελεστική Επιτροπή του, η οποία είναι υπεύθυνη για όλες τις αποφάσεις και τις εργασίες του Ταμείου και απαρτίζεται από 24 Διοικητές, κάθε ένας από τους οποίους εκπροσωπεί πολλά κράτη. Από την ίδρυση του ΔΝΤ μέχρι σήμερα η Ευρώπη φρόντισε να μη δοθεί ποτέ στην Τουρκία θέση στην Εκτελεστική Επιτροπή αλλά αντίθετα αυτή να εκπροσωπείται στη διοίκηση του ΔΝΤ από ευρωπαϊκά κράτη τα οποία σήμερα είναι η Αυστρία και το Βέλγιο. Με τον τρόπο αυτό η Γερμανία και η Γαλλία εξασφάλισαν τον αποκλεισμό της Τουρκίας από κάθε απόφαση που θα μπορούσε να αφορά στην περιοχή της Ευρώπης ή σε κάποιο ευρωπαϊκό κράτος, περιορίζοντας την, έτσι, διοικητικά εντός των συνόρων της. Αντίθετα, η Ελλάδα είχε πετύχει να έχει θέση στην Εκτελεστική Επιτροπή του ΔΝΤ κάτι που σε συνδυασμό με τη συμμετοχή της στην ΕΕ της παρείχε μία σειρά ιδιαίτερα σημαντικών διπλωματικών πλεονεκτημάτων έναντι της Τουρκίας.
Η ‘ελληνική κρίση’, ωστόσο, δημιούργησε ένα νέο ευρωπαϊκό σκηνικό το οποίο η Τουρκία έσπευσε να εκμεταλλευτεί αμέσως, υποβάλλοντας αίτηση για μία θέση στην Εκτελεστική Επιτροπή του ΔΝΤ. Η επιχειρηματολογία της αποτυπώνεται άψογα στις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών της ο οποίος μιλώντας σε δημοσιογράφους είπε χαρακτηριστικά ‘αυτές τις ημέρες το ρίσκο χρέους της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας είναι 860, 423, 357, 234 και 191 αντίστοιχα, ενώ της Τουρκίας, τώρα, είναι 162, που σημαίνει ότι είμαστε σε καλύτερη θέση από αυτές τις χώρες. Κοιτάξτε τον κόσμο τώρα, υπάρχουν αδύναμες κυβερνήσεις σε όλα, σχεδόν, τα μεγάλα κράτη ενώ η Τουρκία έχει μία δυνατή κυβέρνηση.’ Στη συνέντευξή του ο Υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας αναφέρθηκε στις υψηλές τιμές των CDS (ασφαλίστρων χρέους από την περίπτωση πτώχευσης) της Ελλάδας και άλλων ευρωπαϊκών κρατών και στις χαμηλές τιμές της Τουρκίας για να δείξει ότι η εμπιστοσύνη των αγορών στη χώρα του είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν σε περιφερειακά ευρωπαϊκά κράτη.
Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν μετά την απόφαση των ΗΠΑ τον Αύγουστο να μπλοκάρουν πρόταση για διατήρηση της δομής της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΔΝΤ στην τρέχουσα μορφή του, με την κυβέρνηση Ομπάμα να δηλώνει αποφασισμένη να προωθήσει αλλαγές ώστε να αλλάξει ο ‘ευρωκεντρικός’ χαρακτήρα του ΔΝΤ. ‘Συζήτησα με τον επικεφαλής του ΔΝΤ Strauss-Kahn και χαιρέτησε θερμά την ιδέα της αναβάθμισης του ρόλου της Τουρκίας στο ΔΝΤ ενώ συζήτησα το θέμα και με τον Υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Timothy Geithner’ είπε στη συνέντευξη του ο Υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας.
Ένας από τους λόγους που αναφέρονται συχνά ως υπαίτιοι για την αύξηση του ελληνικού κρατικού χρέους είναι το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας, το οποίο της κοστίζει από 3-5% του ΑΕΠ της ετησίως. Το ποσοστό αυτό είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο και δικαιολογείται από το γεγονός ότι η Τουρκία συνεχίζει να αποτελεί μία λανθάνουσα απειλή για την Ελλάδα, κάτι που πέρα από την εισβολή στην Κύπρο, φροντίζει να της το θυμίζει τόσο με ακραία περιστατικά όπως αυτό των Ιμίων, όσο και με τις συχνές παραβιάσεις του εναέριου χώρου της, τις διεκδικήσεις στη Θράκη, τις απειλές της σχετικά με το ενδεχόμενο ελληνικής εκμετάλλευσης του Αιγαίου κλπ.
Οι εντάσσεις μεταξύ γειτονικών κρατών δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο, ωστόσο, στην περίπτωση Ελλάδας – Τουρκίας, είναι γνωστό τοις πάσι ότι υπάρχει μία αέναη εύθραυστη και ασταθής ισορροπία, τέτοια που να κάνει εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα να κινείται με μεγάλη μαεστρία στη διπλωματική αρένα και να καταβάλλει τεράστια προσπάθεια για να προστατεύσει πολλά κεκτημένα μεν υπό αμφισβήτηση δε δικαιώματα της.
Η προσπάθεια αυτή, όμως, κινδυνεύει να δεχτεί ένα πολύ σοβαρό πλήγμα και η Ελλάδα απειλείται με μία μεγάλη διπλωματική ήττα με ανυπολόγιστες συνέπειες, καθώς οι ΗΠΑ εκμεταλλεύονται το ευρωπαϊκό σκηνικό όπως έχει διαμορφωθεί μετά την ‘ελληνική κρίση, για να φέρουν την Τουρκία ένα βήμα πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω μία ιστορικής προαγωγής του ρόλου της στο ΔΝΤ, η οποία, αν υλοποιηθεί, θα έχει ως παράπλευρη συνέπεια τη μετατροπή της Τουρκίας σε έναν από τους βασικούς επόπτες της ελληνικής οικονομίας και θα επιτρέψει στα μέλη της τουρκικής επιτροπής του ΔΝΤ να επισκέπτονται την Ελλάδα κατά τη διάρκεια των ελέγχων ή και να έχουν μόνιμη θέση στα γραφεία του ΔΝΤ στην Αθήνα.
Είναι προφανές πως μία τέτοια εξέλιξη πρέπει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο αλλά για την ώρα η Ελλάδα έχει μία σειρά από τεράστια προβλήματα να αντιμετωπίσει ενώ βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και είναι αμφίβολο αν υπάρχει ο χρόνος αλλά και η δυνατότητα να γίνουν οι απαραίτητες κινήσεις για να εμποδιστεί η αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας στο ΔΝΤ, με αποτέλεσμα όλες οι ελπίδες να εναπόκεινται σε ένα βέτο της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Ακόμη, όμως και αν οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης καταφέρουν να πείσουν τις ΗΠΑ να καθυστερήσουν την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας στο ΔΝΤ, θα πρέπει να δώσουν ανταλλάγματα τα οποία είναι άγνωστο τί θα περιλαμβάνουν. Το μόνο σίγουρο είναι πως η ‘ελληνική κρίση’ έχει δώσει την ευκαιρία για μεγάλες ανακατατάξεις τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο παγκόσμιο οικονομικό αλλά και πολιτικό σκηνικό και η Τουρκία έχει ‘πάρει αριθμό’ και περιμένει τη σειρά της ώστε να αποκτήσει μία νέα αναβαθμισμένη θέση σε αυτό, την ώρα που η Ελλάδα παλεύει για την οικονομική και ίσως και την πολιτική της επιβίωση.
Πάνος Παναγιώτου
Διευθυντής ΕΚΤΑ, info@ekta1.gr
πηγή: http://hellenicrevenge.blogspot.com/2010/09/blog-post_4591.html
