Με δέλεαρ την οικονομία προσεγγίζουν οι μεσολαβητές το νέο σχέδιο λύσης
Επενδύσεις δισεκατομμυρίων μετά τη λύση
Στο να καταστεί η λύση του Κυπριακού μια μεγάλη ευκαιρία ανάπτυξης της οικονομίας και όχι να αντιμετωπίζεται σαν κίνδυνος κατάρρευσής της, στοχεύουν οι συζητήσεις που γίνονται αυτές τις μέρες για το περιουσιακό, στο πλαίσιο των συνομιλιών. Ραχοκοκαλιά της συνολικής προσέγγισης του περιουσιακού είναι η πρόταση για τη δημιουργία Οργανισμού Ανάπτυξης Περιουσιών που θα αναλάβει την ευθύνη της αστικής ανάπτυξης των τουρκοκυπριακών περιουσιών στο νότιο τμήμα της Κύπρου, την ανοικοδόμηση των Βαρωσίων και άλλες αναπτύξεις στο βόρειο τμήμα που θα εξυπηρετούν τους σκοπούς της λύσης.
Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχει ο "Π" η αρχική ιδέα προήλθε από εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι έχουν κάνει λεπτομερείς μελέτες, επισκέφθηκαν όλες τις υπό ανάπτυξη περιοχές, άντλησαν παρόμοια παραδείγματα από τον έξω κόσμο και ενέταξαν το σχέδιο για την αστική ανάπτυξη στις ανάγκες του Κυπριακού, καθώς:
* Οι κίνδυνοι για την οικονομία (πραγματικοί ή διογκωμένοι) ήταν ένας από τους παράγοντες που προσμέτρησαν στην απόρριψη της πρότασης λύσης το 2004.
* Η καλή οικονομία και ο κίνδυνος αποσταθεροποίησής της είναι ένας από τους λόγους που αποξένωσαν τους Ελληνοκύπριους από την επιθυμία για λύση.
* Χειροπιαστές προοπτικές της οικονομίας θα ωθήσουν τον κόσμο να σκεφτεί πιο ώριμα και πιο δημιουργικά.
* Μια ισχυρή οικονομία θα βοηθήσει στο να ξεπεραστούν προβλήματα που θα προκύψουν στην εφαρμογή της λύσης.
Αντιθέτως, μια αναιμική οικονομία που θα επιβαρυνθεί από τη λύση θα υπονομεύσει και την εφαρμογή της.
Οι προτάσεις και οι σκέψεις των ειδικών έχουν συζητηθεί με τα δύο μέρη. Η τουρκική πλευρά τις υιοθέτησε, τις επεξεργάστηκε περαιτέρω, ενώ δηλώνει ανοιχτή για αναπροσαρμογές και βελτιώσεις. Ως εκ τούτου, η πρόταση όπως κατατέθηκε από την άλλη πλευρά τυγχάνει της υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών και των λοιπών εν δυνάμει μεσολαβητών.
"Παρά τις όποιες αδυναμίες και τις κατανοητές επιφυλάξεις για ορισμένες πτυχές της, που μπορεί να έχει η ελληνοκυπριακή πλευρά, το έγγραφο δεν προσφέρεται για απόρριψη", δήλωσε στον "Π" διπλωμάτης κράτους μέλους της ΕΕ.
Οι προοπτικές
Η πρόταση προβάλλεται σαν μια ευκαιρία για γιγαντιαία ανάπτυξη σε όλη την Κύπρο που θα κάνει την προοπτική της λύσης ελκυστική, διότι θα υπόσχεται κάτι θεματικά καλύτερο από αυτό που ισχύει σήμερα και από αυτό που θα ισχύσει σε περίπτωση κατάρρευσης των συνομιλιών.
Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι με την πρόταση για αστική ανάπτυξη:
- Θα αυξηθεί η αξία της τουρκοκυπριακής γης στη νότια περιοχή, για να ενισχυθεί οικονομικά το ταμείο αποζημιώσεων.
- Το μέγεθος και η ποιότητα των περιουσιών (500.000 σκάλες, πολλές παραθαλάσσιες) σε ένα περιβάλλον χωρίς πολιτικά προβλήματα, εντός της ΕΕ, θα ελκύσει τεράστιες ξένες επενδύσεις, οι οποίες έχουν υπολογιστεί σε πολλά δισεκατομμύρια.
- Η λύση δεν θα είναι μια υπόθεση που θα αφορά μόνο μερικούς ρομαντικούς ιδεολόγους και τους πρόσφυγες που θα πάρουν ή θα αποζημιωθούν για τις περιουσίες τους, αλλά και τον υπόλοιπο πληθυσμό. Ειδικά επωφελής θα είναι για τους κατοίκους των παράλιων πόλεων (Λάρνακα, Λεμεσός, Πάφος) που θα καρπωθούν τα οφέλη της τεράστιας ανάπτυξης που θα υπάρξει (θέσεις εργασίας, πώληση υπηρεσιών, εμπόριο, ακόμη και τα MEDIA με την αύξηση της διαφημιστικής πίτας).
Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος των επενδύσεων που θα γίνουν, αρκεί να κάνει μια σύγκριση της ανάπτυξης που προγραμματίζει να κάνει το Κουβέιτ στη Λευκωσία. Μια επένδυση 200-300 εκατ. ευρώ σε 10 σκάλες γης δημιούργησε τόσο μεγάλες προσδοκίες για την οικονομία. Τι θα συμβεί αν η ανάπτυξη προορίζεται για εκατοντάδες χιλιάδες σκάλες;
Η ανάπτυξη που προγραμματίζεται να γίνει θα είναι σταδιακή και ελεγχόμενη, θα διαρκέσει πολλά χρόνια και θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της λύσης. Από το οδοιπορικό των εμπειρογνωμόνων σε όλες τις περιοχές εντοπίστηκαν πέραν των 30 τουρκοκυπριακών χωριών που είναι εντελώς εγκαταλειμμένα. Για το καθένα από αυτά μπορεί να γίνει διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης, σε συνεργασία με κατασκευαστικές εταιρείες και ντιβέλοπερς.
Επίσης, στις ακτές της Κερύνειας υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις που είναι σήμερα στρατόπεδα (οι εγκαταστάσεις και ο χώρος που τα περιβάλλει). Η γη αυτή δεν έχει παραχωρηθεί σε κανένα και μπορεί να επιστραφεί. Μια από τις πολλές εναλλακτικές προτάσεις αξιοποίησης της γης αυτής είναι να παραχωρηθεί στον Οργανισμό Ανάπτυξης Περιουσιών. Οι ιδιοκτήτες τους να πάρουν ισάξια παραλιακή τουρκοκυπριακή γη στη Λεμεσό ή τη Λάρνακα. Στην Κερύνεια, αφού δημιουργηθούν όλες οι απαραίτητες υποδομές, μπορούν να χτιστούν μερικές εκατοντάδες σπίτια και να δοθούν σε Ελληνοκύπριους που έχουν περιουσία στην Κερύνεια, αλλά δεν μπορεί να επιστραφεί, είτε σαν μόνιμη είτε παραθεριστική κατοικία.
Αυτά είναι μερικά υπαρκτά και όχι υποθετικά σενάρια που έχουν απασχολήσει τους εμπειρογνώμονες. Μπορεί για ορισμένους να φαίνονται ουτοπικά, όμως υπάρχουν πολλά παραδείγματα ανάλογης ανάπτυξης που έγινε με επιτυχία στο εξωτερικό.
Επενδύσεις μαμούθ
Το κλειδί, επισημαίνεται, είναι η ορθή διαχείριση και η σταθερότητα. Ο Οργανισμός Ανάπτυξης Περιουσιών θα υπάγεται στην επιτροπή Περιουσιών που θα είναι όργανο της κεντρικής κυβέρνησης. Στο συμβούλιο θα συμμετέχουν Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι και ξένοι, ενώ θα διοριστούν ξένοι διευθυντές που έχουν γνώση και εμπειρία.
Αν υπάρξει σταθερότητα το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών θα είναι τεράστιο. Η Κύπρος έχει μια μοναδική γεωγραφική θέση μεταξύ τριών ηπείρων. Είναι χώρα μέλος της ΕΕ και έχει υποδομές και εμπειρίες στους τομείς παροχής υπηρεσιών.
Επίσης, σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού, η Τουρκία, που σήμερα είναι ένας εχθρικός όγκος που σκιάζει την Κύπρο, θα καταστεί εν δυνάμει οικονομικός εταίρος. Έχοντας τη 15η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και ρυθμό ανάπτυξης 10% σε καιρό ύφεσης, θα προσφέρει ευκαιρίες για πολλαπλές οικονομικές δραστηριότητες. Ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς εταίρους της Κύπρου είναι σήμερα η Ρωσία. Ο μεγαλύτερος οικονομικός εταίρος της Ρωσίας είναι η Τουρκία. Εάν υπάρξει εξομάλυνση σχέσεων, η Κύπρος ως κέντρο υπηρεσιών θα μπορεί να εξυπηρετεί μια αχανή γεωγραφική έκταση από τη Μεσόγειο μέχρι τη Βαλτική.
Οι εν δυνάμει μεσολαβητές θεωρούν πολύ ριζοσπαστική εξέλιξη το γεγονός ότι η Τουρκία υιοθέτησε αυτές τις εισηγήσεις και τις ενσωμάτωσε στις προτάσεις της για το περιουσιακό. Αν με αυτές τις προοπτικές, αναφέρουν, δεν υπάρξει διέξοδος, το Κυπριακό θα θεωρηθεί πλέον, τελεσίδικα, ανεπίλυτο.
Έπεται θερμό δεκαήμερο
Σύμφωνα με πληροφόρηση που έχει ο "Πολίτης" από πηγή που είναι κοντά στις συνομιλίες, το αξίωμα να είναι η λύση του περιουσιακού η ευκαιρία και όχι το ανάθεμα της οικονομίας, απασχόλησε τους ηγέτες στις δύο συναντήσεις που είχαν.
Συμφώνησαν να διερευνήσουν ακόμη περισσότερο τις θέσεις και τις προθέσεις εκατέρωθεν. Την Πέμπτη και την Παρασκευή οι σύμβουλοι των ηγετών και οι ομάδες τους συναντήθηκαν και απάντησαν σε ερωτήσεις και έδωσαν διευκρινίσεις επί των προτάσεων που έχουν κατατεθεί γραπτώς στις 6 Σεπτεμβρίου.
Οι εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών άκουσαν τα μέρη, σημείωσαν τις επιφυλάξεις και τους προβληματισμούς τους και θα βοηθήσουν στην αναζήτηση συγκλίσεων. Την Τετάρτη αναμένεται στην Κύπρο ο ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα Αλεξάντερ Ντάουνερ. Η επίσκεψη Ντάουνερ, έστω κι αν οι Χριστόφιας και Έρογλου θα είναι στο εξωτερικό, καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδουν τα Ηνωμένα Έθνη στις συζητήσεις που γίνονται σε επίπεδο συμβούλων.
Στις 30 Σεπτεμβρίου θα γίνει ολοήμερη συνάντηση των ομάδων εργασίας. Ο στόχος είναι να καταλήξουν σ' ένα κοινό έγγραφο με συγκλίσεις και αποκλίσεις. Υπενθυμίζεται πως μετά την ολοκλήρωση της τελευταίας συνάντησης των δύο ηγετών, ο Πρόεδρος Χριστόφιας δήλωσε ότι είχαν εξουσιοδοτηθεί οι δύο ομάδες, "να συνεχίσουν πιο συγκεκριμένα τη συζήτηση πάνω σε διάφορες πτυχές, με στόχο να καταλήξουν σε κάποιες συγκλίσεις, τις οποίες να μας παρουσιάσουν όταν θα επανέλθουμε αρχές του Οκτώβρη με τον κ. Έρογλου".
Χωρίς παρεκκλίσεις από την πρώτη μέρα
Ένα από τα αγκάθια των συνομιλιών στο περιουσιακό είναι η διζωνικότητα και πώς αυτή επηρεάζει το δικαίωμα της ανάκτησης των περιουσιών. Οι Τουρκοκύπριοι υποστήριξαν στο έγγραφό τους ότι δεν μπορεί να διαταραχθεί ο κοινωνικός ιστός της κοινότητάς τους και πως είναι προς το συμφέρον της λύσης να μην ανατραπούν οι ισορροπίες διά της επιστροφής των περιουσιών από τους σημερινούς χρήστες.
Στο έγγραφό της, η ελληνοκυπριακή πλευρά διεκδικεί το δικαίωμα του ιδιοκτήτη, αλλά αναγνωρίζει και τα προβλήματα που θα προκαλέσει η μετακίνηση του χρήστη και προτείνει λύσεις, όπως η μακρόχρονη μίσθωση κ.τ.λ.
Επί της ουσίας υπάρχει μια κοινή εκτίμηση:
* Δεν θα υπάρξει μεγάλο ενδιαφέρον Ελληνοκυπρίων να επιστρέψουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση.
Όμως, η τουρκική πλευρά δεν θέλει να το αφήσει αυτό στην τύχη, διότι μπορεί να υπάρξει μια καμπάνια από παράγοντες που εχθρεύονται τη λύση, που στόχο θα έχει να δυσκολέψει τα πράγματα. Επίσης, θέλουν να εξασφαλίσουν την πλειοψηφία στη γη, για να αντέξουν στην πίεση, όταν θα ανοίξει η αγορά.
Αυτό που αναζητείται είναι μια φόρμουλα που θα αναγνωρίζει το δικαίωμα στον ιδιοκτήτη και να μην υπάρχει προσδιορισμένη οροφή για το ποσοστό των περιουσιών που θα επιστραφούν. Όμως στην πρακτική εφαρμογή της, να διασφαλίζεται τόσο ο χρήσης όσο και η πλειοψηφία στη γη.
Από τη στιγμή που θα καθοριστεί είτε με οροφή είτε διά των εξαιρέσεων η πλειοψηφία γης στο τουρκοκυπριακό κρατίδιο, η αγορά θα ανοίξει και ο καθένας θα μπορεί να αγοράσει και να πουλά όπου θέλει.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά ζητεί όπως σε δέκα χρόνια να μην υπάρχει κανένας περιορισμός στην απόκτηση γης. Στο σχέδιο Ανάν 5 προβλεπόταν η επιστροφή στο 1/3 της γης. Για την αγορά γης στην τουρκοκυπριακή πολιτεία υπήρχε παρέκκλιση από το κεκτημένο, διάρκειας 15 χρόνων, ή όταν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Τουρκοκυπρίων έφτανε στο 85% αυτού των Ελληνοκυπρίων, όποιο από τα δύο συνέβαινε πρώτο.
Όμως ο περιορισμός αυτός δεν αφορούσε μόνο τους Ελληνοκυπρίους, αλλά όλους τους Ευρωπαίους. Στις διατάξεις που ετοίμασε η ΕΕ και ενσωματώθηκαν στο σχέδιο υπήρχε θεσμοθετημένη διαδικασία για να μην υπάρχει διάκριση εις βάρος των Ελληνοκυπρίων:
"Η διαδικασία έγκρισης για την απόκτηση ακίνητης ιδιοκτησίας που εφαρμόζεται από τις αρμόδιες αρχές της τουρκοκυπριακής συνιστώσας πολιτείας, θα βασίζεται σε δημοσιευμένα, αντικειμενικά, σταθερά και διαφανή κριτήρια και θα εφαρμόζεται με τρόπο που να μην υπάρχουν διακρίσεις".
Διαρκούσης της προσωρινής απόκλισης από το κεκτημένο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορούσε "να εισηγηθεί στην τουρκοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία να καταργήσει, ολικώς ή μερικώς, τους περιορισμούς, εάν θεωρεί ότι οι πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί όροι στην Κύπρο το επιτρέπουν".
Δεδομένου ότι η ΕΕ δεν αποδέχεται μόνιμες παρεκκλίσεις, η πιο πάνω ρύθμιση αναμένεται ότι θα ενσωματωθεί και στο νέο σχέδιο. Όμως, μια οικονομία που θα στηρίξει την ανάπτυξή της στον κατασκευαστικό τομέα, δεν θα μπορεί να σταθεί χωρίς αγοραστές από την Ευρώπη. Συνεπώς, από την πρώτη μέρα η αγορά θα επιβάλει την άρση των παρεκκλίσεων.
Του Μακάριου Δρουσιώτη
πηγή:http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=970250&-V=articles
