Εντείνονται οι ανησυχίες των αμερικανικών αναλυτών για την τακτική που ακολουθεί η Fed. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, Ben Bernanke έχει ανακοινώσει τα μέτρα στήριξης της αμερικανικής οικονομίας μέσω χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής εδώ και τρεις εβδομάδες όμως τα απτά αποτελέσματα και οι καρποί των πράξεών του αργούν ακόμα.
Οι αναλυτές εκτιμούσαν ότι τα χέρια του ισχυρού άνδρα της Fed ήταν δεμένα όταν έλαβε τις αποφάσεις αγοράς ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου και ότι η τόνωση της αγοράς και η εξεύρεση ρευστότητας έμπαινε σε υψηλότερη προτεραιότητα σε σχέση με τη θέση του δολαρίου στην αγορά συναλλάγματος και από πλευράς κυβέρνησης.
Μήπως όμως ήρθε ο καιρός που ο Bernanke πρέπει ίσως να αρχίσει να λέει “όχι”;
Αυτό ισχυρίζονται σε παρόντα χρόνο οι διεθνείς αναλυτές. “Η αμερικανική οικονομία βουλιάζει”, τονίζει από τη Μασαχουσέτη ο Nariman Behravesh, επικεφαλής οικονομολόγος της IHS, ο οποίος μάλιστα δεν θεωρεί και ιδιαίτερα θετικά τα αποτελέσματα στους δείκτες ανεργίας των ΗΠΑ. “Η διαρκής κατανάλωση δεν οδηγεί πουθενά και δεν μπορεί και να στηριχθεί. Η ανεργία στη χώρα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και οι ρυθμοί μείωσής της είναι απελπιστικά αργοί. Οπότε πρόκειται για μια διαδικασία που θα πάρει χρόνο. Εκτιμώ ότι ο δείκτης ανεργίας θα “κολλήσει” στο 9% για την επόμενη περίοδο”, συνεχίζει ο Behravesh.
Η προσπάθεια της τόνωσης της αγοράς βάλλεται ευθέως από τον Willem Buiter, επικεφαλής οικονομολόγο της Citigroup. “Αντιμετωπίζουν τον Bernanke σαν τον... καλό Ben που πετάει με ελικόπτερο πάνω από όλες τις ΗΠΑ και μοιράζει λεφτά! Αν το ρευστό είναι το πρόβλημα, γιατί δεν κόβει ο Υπουργός Οικονομικών μια επιταγή σε όλους τους Αμερικανούς πολίτες, να τους την παραδώσει στα σπίτια τους για να έχουν να ξοδεύουν;”, τονίζει με στόμφο o Buiter.
“Κλείνει το μάτι” στον διοικητή της Fed ότι πρέπει να αλλάξει στρατηγική. “Η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται με αυτή τη στρατηγική”, δηλώνει ο οικονομολόγος Nouriel Roubini. Αντίθετα, προτείνει να παραμείνει σταθερό το χρήμα στην αγορά και να αλλάξουν οι φορολογικές πολιτικές της κυβέρνησης. Η μείωση της ανάπτυξης μπορεί να καταπολεμηθεί με την αύξηση των θέσεων εργασίας, σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο. Μέσω μιας περισσότερο ευέλικτης φορολόγησης, που δεν θα περιλαμβάνει τόσα πολλά “χαράτσια” για τον εργοδότη, το άνοιγμα θέσεων εργασίας αποκτά μικρότερο κόστος και δίνονται κίνητρα στον εργοδότη να προσλάβει κόστος και κατ' επέκταση, να παράγει έργο και να συνεισφέρει στην ανάπτυξη. Οι φόροι αυτοί, συστήνει ο Roubini, μπορούν να αντικατασταθούν με επάρκεια από φόρους μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Ο οικονομολόγος της Roubini Global Economics προβλέπει την ανάπτυξη των ΗΠΑ κατά το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους στο 1%.
Οι Goldman Sachs και Bank of America Merrill Lynch προβλέπουν τη συνολική ανάπτυξη για το 2011 κάτω από το 2% του ΑΕΠ της χώρας. Η Citigroup την εκτίμησε στο 1,7% του ΑΕΠ. Ο Roubini έκανε λόγο για “φαύλο κυκλο”.
Ο Buiter μιλά για αδιέξοδο. Εκτός κι αν δεν ακολουθηθεί η πεπατημένη.
“Για να υπάρξει κατανάλωση, πρέπει να υπάρχει χρήμα. Για να βρεθεί το χρήμα, πρέπει οι Αμερικανοί να δουλεύουν. Άρα είναι επιτακτική ανάγκη η καταπολέμηση της ανεργίας. Όμως, πρέπει να τονωθούν οι παραγωγικοί τομείς της οικονομίας. Αυτό όμως είναι δύσκολο χωρίς τη βοήθεια της κυβέρνησης. Για να προχωρήσει όμως το κράτος σε επενδύσεις, πρέπει να βρει χρήματα”. Ο Ομπάμα είχε ανακοινώσει προ δύο εβδομάδων πρόγραμμα εκσυχρονισμού του οδικού, σιδηροδρομικού και αεροπορικού δικτύου των ΗΠΑ. Μια τέτοια επιχείρηση εξασφαλίζει πολλές θέσεις εργασίας, προϋποθέτει όμως και τεράστια κεφάλαια, τα οποία η αμερικανική οικονομία μπορεί να εξασφαλίσει μόνο μέσα από δανεισμό.
Ο άκρατος ομολογιακός δανεισμός με την Fed να καλύπτει την προσφορά δεν είναι λύση. Το δολάριο αργά ή γρήγορα θα αρχίσει να εξασθενεί, προειδοποιεί ο Buiter.
Ο οικονομολόγος της Citigroup συνιστά στον Bernanke να ασχοληθεί περισσότερο με το αμερικανικό νόμισμα. “Η ισχυροποίηση του δολαρίου θα απομακρύνει τους κερδοσκόπους από την αγορά συναλλάγματος και θα αποθαρρύνει όσους θέλουν να παίξουν παιχνίδια στην πλάτη του αμερικανικού νομίσματος”, υποστηρίζει ο Buiter. Ταυτόχρονα, θεωρεί ότι πρέπει η Fed να προχωρήσει στην περαιτέρω μείωση του βασικού αμερικανικού επιτοκίου σε σχεδόν μηδενικά! “Με αυτόν τον τρόπο μεταβάλλεται πραγματικά η αξία του χρήματος. Η αγορά ομολόγων αφορά λίγους και εκλεκτούς, δεν αγγίζει το ευρύ κοινό”, επισημαίνει ο αναλυτής της Citigroup αφήνοντας να εννοηθεί ότι η τωρινή πολιτική της Fed τυγχάνει εκμετάλλευσης από την αμερικανική κυβέρνηση δίχως να ωφελούνται οι καταναλωτές.
Ο Buiter αναγνωρίζει ότι οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν συντηρητικό χαρακτήρα επειδή πριν αποφασίσουν, αναλογίζονται τις ευθύνες της κεντρικής διαχείρισης. Προτείνει λοιπόν κάτι επαναστατικό: την πλήρη αποσύνδεση των αποθεμάτων της Fed σε δολάρια από τα τραπεζικά αποθέματα σε δολάρια των τραπεζών της χώρας. Μια ουσιαστική αποσύνδεση δηλαδή του καθορισμού ισοτιμίας του αμερικανικού νομίσματος.
Τα χρηματικά αποθέματα της Fed θα εξακολουθούν να υπολογίζονται σε δολάρια προκειμένου να καθορίζονται οι ισοτιμίες με τα υπόλοιπα νομίσματα ανά τον πλανήτη. Τα χρήματα όμως των τραπεζών θα υπολογίζονται βάσει ενός μέτρου προστασίας, της ισοτιμίας του δολαρίου με ένα...δεύτερο δολάριο, το... rallod, όπως το ονομάζει ο Buiter. Την ισοτιμία των δύο νομισμάτων θα καθορίζει με αποφάσεις της η Fed. Έτσι, θα έχει πλήρη επίγνωση της ευελιξίας της αγοράς και ένα ισχυρό εργαλείο αυτόματου επηρεασμού της ρευστότητας της εσωτερικής αγοράς των ΗΠΑ.
Ακραίο σενάριο; Ο οικονομολόγος της Citgroup τάσσεται υπέρ της παροχής προστατευτισμού στην οικονομία και συγκρίνει την... προχωρημένη υπόθεση εργασίας που δημοσίευσε στη Wall Street Journal με τη μεθοδολογία της ΕΚΤ στην ευρωζώνη, η οποία δέχεται ομόλογα από τις τράπεζες ως collaterals και ως αντάλλαγμα τους παραχωρεί ρευστότητα με επιτόκιο 1%.
Κώστας Βορίλας
www.bankingnews.gr
