Χαλκοκονδύλη 37. 10432 ΑΘΗΝΑ
Τηλ. 2105224180-FAX. 2105224420
Iστοχώρος: www.petheol.gr
e-mail: panenthe@otenet.gr και enosis@petheol.gr
Αθήνα 14 Οκτωβρίου 2010
ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΕΙΣ!
Και άλλες φορές είχαμε ασχοληθεί με το θέμα. Κάποιοι Διευθυντές Σχολείων επιμένουν να αφαιρούν από τις σχολικές αίθουσες την εικόνα του Χριστού, ή όποιο άλλο σύμβολο υπάρχει σ' αυτές. Το θέμα είναι πολύ σημαντικό. Δείχνει τη συνέχιση του πολέμου πού γίνεται κατά της χριστιανικής πίστης και της παρουσίας της στην ελληνική κοινωνία.
Και αναρωτιόμαστε και ρωτάμε τους αρνητές: Κακό ή καλό κάνει η πίστη η χριστιανική και η ηθική συμπεριφορά πού δίδαξε ο Χριστός, και πού ζητά από όλους μας στην καθημερινή μας ζωή;
Γιατί προσπαθούν να την ξεριζώσουν από την ψυχή του λαού μας, των μαθητών μας;.....
Εμείς επανερχόμαστε στο θέμα. Και παραθέτουμε εδώ δυο παλαιότερα άρθρα πού δημοσίευσε το περιοδικό μας « ΚΟΙΝΩΝΙΑ», σχετικά με το θέμα.
Γιατί είναι θέμα πού ενδιαφέρει όλους τους Έλληνες, όλους τους Χριστιανούς, και γονείς, και αρμοδίους και ηγέτες. Και καλούμε όλους σε μιά λογική αντίδραση στις αυθαίρετες πράξεις άρνησης της εθνικής και θρησκευτικής μας παραδόσεως.
Ηλίας Χρ. Φραγκόπουλος
Αντιπρόεδρος ΠΕΘ
_________________________________________-
Εμείς επανερχόμαστε στο θέμα. Και παραθέτουμε εδώ δυο παλαιότερα άρθρα πού δημοσίευσε το περιοδικό μας « ΚΟΙΝΩΝΙΑ», σχετικά με το θέμα.
Γιατί είναι θέμα πού ενδιαφέρει όλους τους Έλληνες, όλους τους Χριστιανούς, και γονείς, και αρμοδίους και ηγέτες. Και καλούμε όλους σε μιά λογική αντίδραση στις αυθαίρετες πράξεις άρνησης της εθνικής και θρησκευτικής μας παραδόσεως.
Ηλίας Χρ. Φραγκόπουλος
Αντιπρόεδρος ΠΕΘ
_________________________________________-
Μοντέρνα εικονομαχίαΗλία Χ. Φραγκοπούλου
Αντιπροέδρου του Δ.Σ. της ΠΕΘ
Αντιπροέδρου του Δ.Σ. της ΠΕΘ
Στην αρχή της σχολικής χρονιάς πού λήγει, είχα ακούσει ότι σε μεγάλο σχολείο της Αθήνας, η διευθύντρια είχε ζητήσει από νεαρή δασκάλα να αφαιρέσει από την αίθουσα διδασκαλίας της τάξης της την εικόνα του Xριστού, πού υπήρχε πάνω από τον πίνακα. Η δασκάλα, πρός τιμήν της το γράφω, αρνήθηκε. Φαντάζομαι ότι την έβγαλε η ίδια η διευθύντρια. Από την προηγούμενη σχολική χρονιά σε ένα επαρχιακό Λύκειο, ο διεθυντής έβγαλε, με δική του προσωπική απόφαση και πρωτοβουλία, τις εικόνες απ' όλες τις αίθουσες του σχολείου πού διευθύνει, εφαρμόζοντας, mutatis mutandis, την αρχή «cujus regio ejus religio» της εποχής των θρησκευτικών πολέμων της Δυτικής Eυρώπης. Nαί, αλλά η αρχή αυτή στοίχισε πάρα πολλά στούς Eυρωπαίους και ιδιαίτερα στή Γερμανία του 16ου και κυρίως του 17ου αιώνα.
Mιά μορφή πού παίρνει στην σημερινή Ελλάδα ο πόλεμος της αθεΐας εναντίον της παρουσίας της ορθόδοξης πίστης στή ζωή του λαού μας είναι και η προσπάθεια να απομακρυνθεί η εικόνα του Xριστού από τις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων μας. Πέρα βεβαίως από την άρνηση και παρεμπόδιση της πρωινής προσευχής, από την απαγόρευση της εξομολόγησης και κατά συνέπεια της όποιας παρουσίας ιερέα στά σχολεία, πέρα από τη προσπάθεια της μεταβολής σε προαιρετικό του μαθήματος των θρησκευτικών, πέρα ακόμα και από τη μεγάλη προσπάθεια πού γίνεται για τη μεταβολή του χαρακτήρα του μαθήματος από γνωστικό και θεολογικό ορθόδοξο-ή όπως συνηθίζεται να λέγεται «ομολογιακό»- σε γνωστικό μέν αλλά θρησκειολογικό-πολιτιστικό-ιστορικό μάθημα ή πιό καλά σε ένα μάθημα πού όριζε (μάλλον καθόριζε ) και συνιστούσε σ' όλους τους Eυρωπαίους η Σύσταση υπ' αριθμ. 1720/2005 του Συμβουλίου της Eυρώπης. Πέρα επίσης από τά όσα προσπαθούν να πετύχουν εναντίον αυτής της πίστης τά αναλυτικά Προγράμματα (τά Δ.Ε.Π.Π.Σ.) του 2003 και τά διδακτικά βιβλία πού συνακόλουθα δόθηκαν στά χέρια και στο πνεύμα των παιδιών μας.
Αναφέραμε πιό πάνω ότι όλα αυτά συνιστούν εκδηλώσεις του πολέμου κατά της χριστιανικής πίστης πού η αγωνιζόμενη αθεΐα έχει κηρύξει (παντοτινά βέβαια) και τον εντείνει σήμερα. Θά βιαστεί ίσως ο «Συνήγορος του πολίτη» ή η «Αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων» να απαντήσει ότι με την στήριξη όλων ίσως των παραπάνω, αλλά κυρίως με τη στήριξη της ακώλυτης απαλλαγής απ' τη θρησκευτική διδασκαλία, προφυλάσσει και υπερασπίζεται τά δικαιώματα και τις ελευθερίες των ετεροδόξων και των αλλοθρήσκων. Όμως είναι ιδιαιτέρως φανερό ότι εκείνοι πού λιγότερο ενδιαφέρονται και επιζητούν την απαλλαγή αυτή, πού την είχαν άλλωστε, είναι οι πιστοί άνθρωποι κάποιων άλλων δογμάτων ή και άλλων θρησκειών. Ακόμη και οι «Mάρτυρες του Ιεχωβά», πού καθόλου δέν ενοχλούνταν από το καθεστώς των συγκεκριμένων απαλλαγών πού ίσχυαν πρίν απ' τις γνωστές και χωρίς κανένα νόημα, θερινές εγκυκλίους του 2008, δέν θά τις επιζητούσαν . Εκείνοι πού πράγματι τις επεδίωξαν (όχι μόνο τις απολύτως ελεύθερες απαλλαγές από το θρησκευτικό μάθημα αλλά και) όλες τις παραπάνω εχθρικές κατά της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης ενέργειες, είναι οι αρνούμενοι την πίστη στο Θεό γενικώς, οι προερχόμενοι από πολιτικές και φιλοσοφικές (το τελευταίο αυτό επίθετο θά το δείτε να αναφέρεται πολύ συχνά σε υπομνήματα, άρθρα και διάφορα υποστηρικτικά των απόψεών τους κείμενα) αντιλήψεις και αποδοχές.
Για μένα είναι πολύ περίεργο ότι ενώ τις σχετικές απόψεις της μαχόμενης αθεΐας, τις διατυπώνουν και τις επιζητούν άνθρωποι και στελέχη πολιτικών παρατάξεων πού αποκαλούνται ή θεωρούνται περισσότερο «ριζοσπαστικές» ή πάντως ανατρεπτικές των παραδοσιακών απόψεων, όμως τις νομοθετούν και τις εφαρμόζουν, όταν έχουν την πολιτική εξουσία, εκείνοι πού λέμε ότι ανήκουν σε συντηρητικές πολιτικές παρατάξεις. ’ς μή γίνουμε σήμερα περισότερο συγκεκριμένοι.
Kαί άς επανέλθουμε στο θέμα των εικόνων του Xριστού στις σχολικές αίθουσες.
Γνωρίζουμε όλοι βεβαίως ότι η εικόνα του Χριστού δέν βρίσκεται μόνο στις σχολικές αίθουσες. Αλλά και στις αίθουσες δικαστηρίων και σε γραφεία δημοσίων υπηρεσιών. Είναι η έκφραση του πνεύματος του λαού μας πού ζούσε, ζεί και θέλει να ζεί, την ιδιωτική αλλά και τη δημόσια ζωή του μέσα στην αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Αλλά και της υπόμνησης της αγάπης του, πού δίνει νόημα και ειρήνη στή ζωή μας. ’λλωστε η εικόνα του Χριστού στούς χώρους ανάπτυξης κοινωνικών δραστηριοτήτων είναι κυρίως το σύμβολο κάποιων ιδεών, κάποιων αρχών πού αξίζει να είναι παρούσες στή ζωή όλων μας. Να βοηθούν στή διαμόρφωση μιάς πνευματικής ατμόσφαιρας, ενός «κλίματος» όπως λέμε, μέσα στο οποίο θά πρέπει πάντα να ζούμε και να εκδηλώνουμε τις ενέργειές μας. Και βεβαίως στή σημερινή κοινωνική πραγματικότητα οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι η εικόνα λίγο γίνεται αντιληπτή από τους πολλούς πού μπαίνουν στην αίθουσα, όμως έρχονται στιγμές πού και χρειάζεται και επηρεάζει στάσεις και εκδηλώσεις. Και αυτό είναι κάτι πού είναι σημαντικό για τη ζωή όλων και ιδίως των νέων παιδιών.
Η ορθόδοξη παράδοση των Ελλήνων αιώνες τώρα τονίζει την ανάγκη της αίσθησης της θείας παρουσίας. Απ' τον Απόστολο Παύλο («κατενώπιον του Θεού εν Χριστ' λαλούμεν»... Β' Κορ. ιβ' 19), τον Γρηγόριο το Θεολόγο ( «τού Θεού μνημονευτέον μάλλον ή αναπνευστέον» ). Και μέχρι τον άγ. Κοσμά τον Αιτωλό πού την εικόνα του Χριστού την θεωρεί βασικό παιδευτικό μέσο των παιδιών ( Ζ' Διδαχή-Αυγουστίνου Καντιώτου, Κοσμάς ο Αιτωλός, σελ. 227).
Αυτή την παράδοση της Ορθοδοξίας η Ελληνική Εκπαίδευση την τηρεί, την ακολουθεί ήδη από την εποχή της πρώτης οργάνωσής της, από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. « Η δημιουργία θρησκευτικού κλίματος στην ατμόσφαιρα της σχολικής τάξης έχει την αφετηρία της στο εκπαιδευτικό έργο του πρώτου κυβερνήτη» γράφει ο Ιω. Τσάγκας (στο βιβλίο του η Ορθόδοξη Χριστιανική αγωγή στο εκπαιδευτικό έργο του Ιωάννη Καποδίστρια , Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 188) και συνεχίζει με παράθεμα από τον Χρ. Λέφα στο οποίο αναφέρεται:« ’νωθεν της έδρας του δασκάλου, υψηλότερον των πινάκων, ανοίγεται θυρίς, εν τή οποία τίθεται η εικών του Σωτήρος ημών, της Μεταμορφώσεως ή του Παντοκράτορος» (Χρ. Λέφα , Ιστορία της εκπαίδευσης, Αθήνα 1942, σελ. 141).
Και για την πλέον πρόσφατη εποχή θά θυμίσουμε ότι ο Υπουγός Παιδείας Αντώνης Τρίτσης, το 1987 με εγκύκλιό του (υπ' αριθμ. 1031α/16-2-1987) έστειλε σ' όλα τά σχολεία τρείς διαφορετικούς τύπους της βυζαντινής εικόνας του Χριστού Παντοκράτορος, σε εκτύπωση του ΟΕΔΒ, με την εντολή να επιλέξουν, να την τοποθετήσουν σε πλαίσιο και να την αναρτήσουν σ' όλες τις αίθουσες διδασκαλίας.
Η παράδοση της Ελληνικής Εκπαίδευσης είναι αυτή. Και οι Ελληνες την ακολουθούμε πιστά. ’ν ψάχονοντας κάποιοι μπορεί να ανακαλύψουν κενά στή νομική της έκφραση, δέν έχουν παρά να ζητήσουν απ' την Πολιτεία, να την νομθετήσει. ’λλωστε στή νομική επιστήμη υπάρχει και το εθιμικό δίκαιο, παράλληλα με το θετικό δίκαιο των κειμένων νόμων, και μάλιστα, άν θυμάμαι καλά, το έθιμο υπέρκειται του νόμου. ’ς μή διστάζουμε λοιπόν στην κατοχύρωση της θέσης της εικόνας του 'Χριστού Παντοκράτορος στις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων μας ( και όχι μόνο). ’ς μήν αφήσουμε να δημιουργηθούν και εδώ καταστάσεις όπως εκείνες πού πρίν από κάποιο χρόνο αντιμετώπισαν η Ιταλία και η Γερμανία.
Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, πού αρκετά μάς έδωσε δείγματα αρνητικών για την στήριξη της χριστιανικής πίστης ενεργειών, είναι καιρός να μάς δώσει και κάποια θετικά. Εμείς ελπίζουμε. Και περιμένουμε.
Mιά μορφή πού παίρνει στην σημερινή Ελλάδα ο πόλεμος της αθεΐας εναντίον της παρουσίας της ορθόδοξης πίστης στή ζωή του λαού μας είναι και η προσπάθεια να απομακρυνθεί η εικόνα του Xριστού από τις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων μας. Πέρα βεβαίως από την άρνηση και παρεμπόδιση της πρωινής προσευχής, από την απαγόρευση της εξομολόγησης και κατά συνέπεια της όποιας παρουσίας ιερέα στά σχολεία, πέρα από τη προσπάθεια της μεταβολής σε προαιρετικό του μαθήματος των θρησκευτικών, πέρα ακόμα και από τη μεγάλη προσπάθεια πού γίνεται για τη μεταβολή του χαρακτήρα του μαθήματος από γνωστικό και θεολογικό ορθόδοξο-ή όπως συνηθίζεται να λέγεται «ομολογιακό»- σε γνωστικό μέν αλλά θρησκειολογικό-πολιτιστικό-ιστορικό μάθημα ή πιό καλά σε ένα μάθημα πού όριζε (μάλλον καθόριζε ) και συνιστούσε σ' όλους τους Eυρωπαίους η Σύσταση υπ' αριθμ. 1720/2005 του Συμβουλίου της Eυρώπης. Πέρα επίσης από τά όσα προσπαθούν να πετύχουν εναντίον αυτής της πίστης τά αναλυτικά Προγράμματα (τά Δ.Ε.Π.Π.Σ.) του 2003 και τά διδακτικά βιβλία πού συνακόλουθα δόθηκαν στά χέρια και στο πνεύμα των παιδιών μας.
Αναφέραμε πιό πάνω ότι όλα αυτά συνιστούν εκδηλώσεις του πολέμου κατά της χριστιανικής πίστης πού η αγωνιζόμενη αθεΐα έχει κηρύξει (παντοτινά βέβαια) και τον εντείνει σήμερα. Θά βιαστεί ίσως ο «Συνήγορος του πολίτη» ή η «Αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων» να απαντήσει ότι με την στήριξη όλων ίσως των παραπάνω, αλλά κυρίως με τη στήριξη της ακώλυτης απαλλαγής απ' τη θρησκευτική διδασκαλία, προφυλάσσει και υπερασπίζεται τά δικαιώματα και τις ελευθερίες των ετεροδόξων και των αλλοθρήσκων. Όμως είναι ιδιαιτέρως φανερό ότι εκείνοι πού λιγότερο ενδιαφέρονται και επιζητούν την απαλλαγή αυτή, πού την είχαν άλλωστε, είναι οι πιστοί άνθρωποι κάποιων άλλων δογμάτων ή και άλλων θρησκειών. Ακόμη και οι «Mάρτυρες του Ιεχωβά», πού καθόλου δέν ενοχλούνταν από το καθεστώς των συγκεκριμένων απαλλαγών πού ίσχυαν πρίν απ' τις γνωστές και χωρίς κανένα νόημα, θερινές εγκυκλίους του 2008, δέν θά τις επιζητούσαν . Εκείνοι πού πράγματι τις επεδίωξαν (όχι μόνο τις απολύτως ελεύθερες απαλλαγές από το θρησκευτικό μάθημα αλλά και) όλες τις παραπάνω εχθρικές κατά της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης ενέργειες, είναι οι αρνούμενοι την πίστη στο Θεό γενικώς, οι προερχόμενοι από πολιτικές και φιλοσοφικές (το τελευταίο αυτό επίθετο θά το δείτε να αναφέρεται πολύ συχνά σε υπομνήματα, άρθρα και διάφορα υποστηρικτικά των απόψεών τους κείμενα) αντιλήψεις και αποδοχές.
Για μένα είναι πολύ περίεργο ότι ενώ τις σχετικές απόψεις της μαχόμενης αθεΐας, τις διατυπώνουν και τις επιζητούν άνθρωποι και στελέχη πολιτικών παρατάξεων πού αποκαλούνται ή θεωρούνται περισσότερο «ριζοσπαστικές» ή πάντως ανατρεπτικές των παραδοσιακών απόψεων, όμως τις νομοθετούν και τις εφαρμόζουν, όταν έχουν την πολιτική εξουσία, εκείνοι πού λέμε ότι ανήκουν σε συντηρητικές πολιτικές παρατάξεις. ’ς μή γίνουμε σήμερα περισότερο συγκεκριμένοι.
Kαί άς επανέλθουμε στο θέμα των εικόνων του Xριστού στις σχολικές αίθουσες.
Γνωρίζουμε όλοι βεβαίως ότι η εικόνα του Χριστού δέν βρίσκεται μόνο στις σχολικές αίθουσες. Αλλά και στις αίθουσες δικαστηρίων και σε γραφεία δημοσίων υπηρεσιών. Είναι η έκφραση του πνεύματος του λαού μας πού ζούσε, ζεί και θέλει να ζεί, την ιδιωτική αλλά και τη δημόσια ζωή του μέσα στην αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Αλλά και της υπόμνησης της αγάπης του, πού δίνει νόημα και ειρήνη στή ζωή μας. ’λλωστε η εικόνα του Χριστού στούς χώρους ανάπτυξης κοινωνικών δραστηριοτήτων είναι κυρίως το σύμβολο κάποιων ιδεών, κάποιων αρχών πού αξίζει να είναι παρούσες στή ζωή όλων μας. Να βοηθούν στή διαμόρφωση μιάς πνευματικής ατμόσφαιρας, ενός «κλίματος» όπως λέμε, μέσα στο οποίο θά πρέπει πάντα να ζούμε και να εκδηλώνουμε τις ενέργειές μας. Και βεβαίως στή σημερινή κοινωνική πραγματικότητα οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι η εικόνα λίγο γίνεται αντιληπτή από τους πολλούς πού μπαίνουν στην αίθουσα, όμως έρχονται στιγμές πού και χρειάζεται και επηρεάζει στάσεις και εκδηλώσεις. Και αυτό είναι κάτι πού είναι σημαντικό για τη ζωή όλων και ιδίως των νέων παιδιών.
Η ορθόδοξη παράδοση των Ελλήνων αιώνες τώρα τονίζει την ανάγκη της αίσθησης της θείας παρουσίας. Απ' τον Απόστολο Παύλο («κατενώπιον του Θεού εν Χριστ' λαλούμεν»... Β' Κορ. ιβ' 19), τον Γρηγόριο το Θεολόγο ( «τού Θεού μνημονευτέον μάλλον ή αναπνευστέον» ). Και μέχρι τον άγ. Κοσμά τον Αιτωλό πού την εικόνα του Χριστού την θεωρεί βασικό παιδευτικό μέσο των παιδιών ( Ζ' Διδαχή-Αυγουστίνου Καντιώτου, Κοσμάς ο Αιτωλός, σελ. 227).
Αυτή την παράδοση της Ορθοδοξίας η Ελληνική Εκπαίδευση την τηρεί, την ακολουθεί ήδη από την εποχή της πρώτης οργάνωσής της, από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. « Η δημιουργία θρησκευτικού κλίματος στην ατμόσφαιρα της σχολικής τάξης έχει την αφετηρία της στο εκπαιδευτικό έργο του πρώτου κυβερνήτη» γράφει ο Ιω. Τσάγκας (στο βιβλίο του η Ορθόδοξη Χριστιανική αγωγή στο εκπαιδευτικό έργο του Ιωάννη Καποδίστρια , Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 188) και συνεχίζει με παράθεμα από τον Χρ. Λέφα στο οποίο αναφέρεται:« ’νωθεν της έδρας του δασκάλου, υψηλότερον των πινάκων, ανοίγεται θυρίς, εν τή οποία τίθεται η εικών του Σωτήρος ημών, της Μεταμορφώσεως ή του Παντοκράτορος» (Χρ. Λέφα , Ιστορία της εκπαίδευσης, Αθήνα 1942, σελ. 141).
Και για την πλέον πρόσφατη εποχή θά θυμίσουμε ότι ο Υπουγός Παιδείας Αντώνης Τρίτσης, το 1987 με εγκύκλιό του (υπ' αριθμ. 1031α/16-2-1987) έστειλε σ' όλα τά σχολεία τρείς διαφορετικούς τύπους της βυζαντινής εικόνας του Χριστού Παντοκράτορος, σε εκτύπωση του ΟΕΔΒ, με την εντολή να επιλέξουν, να την τοποθετήσουν σε πλαίσιο και να την αναρτήσουν σ' όλες τις αίθουσες διδασκαλίας.
Η παράδοση της Ελληνικής Εκπαίδευσης είναι αυτή. Και οι Ελληνες την ακολουθούμε πιστά. ’ν ψάχονοντας κάποιοι μπορεί να ανακαλύψουν κενά στή νομική της έκφραση, δέν έχουν παρά να ζητήσουν απ' την Πολιτεία, να την νομθετήσει. ’λλωστε στή νομική επιστήμη υπάρχει και το εθιμικό δίκαιο, παράλληλα με το θετικό δίκαιο των κειμένων νόμων, και μάλιστα, άν θυμάμαι καλά, το έθιμο υπέρκειται του νόμου. ’ς μή διστάζουμε λοιπόν στην κατοχύρωση της θέσης της εικόνας του 'Χριστού Παντοκράτορος στις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων μας ( και όχι μόνο). ’ς μήν αφήσουμε να δημιουργηθούν και εδώ καταστάσεις όπως εκείνες πού πρίν από κάποιο χρόνο αντιμετώπισαν η Ιταλία και η Γερμανία.
Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, πού αρκετά μάς έδωσε δείγματα αρνητικών για την στήριξη της χριστιανικής πίστης ενεργειών, είναι καιρός να μάς δώσει και κάποια θετικά. Εμείς ελπίζουμε. Και περιμένουμε.
Εικονομαχίας συνέχεια;Ηλία Δ. Μπάκου
Δρος Θεολογίας-Φιλολόγου
Δρος Θεολογίας-Φιλολόγου
Ετήσια ευχαριστία. Η Α' Κυριακή των Νηστειών, ή άλλως Κυριακή της Ορθοδοξίας, η οποία λειτουργικώς χαρακτηρίζεται και ως «μικρά Δεσποτική εορτή» και διακηρύσσεται ως «ετησία ευχαριστία», παραπέμπει ευθέως στά διαδραματισθέντα ιστορικά γεγονότα και συμβάντα της εικονομαχικής περιόδου 726-843 του Βυζαντίου• Ακριβέστερα στή διαπάλη Εκκλησίας και Πολιτείας, στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας και στην ακρίβεια της Ορθοδόξου Χριστιανικής πίστεως και ζωής. Το πνεύμα της εικονομαχίας διέρχεται και διατυπώνεται μέσα από τις αποφάσεις των Συνόδων 'ερείας 754 και Αγίας Σοφίας 815. Αντιθέτως η ορθόδοξος Χριστιανική πίστη διατυπώνεται από την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο του 787 και επιβάλλεται οριστικά από την ενδημούσα Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως του 843, με την καθιέρωση της εορτής της Κυριακής της Ορθοδοξίας, η οποία εσήμανε «τήν λήξιν πασών των αιρέσεων»' και επιλέγεται από την Εκκλησία και το Έθνος ως όριον ανακεφαλαιώσεως του ιστορικού και πνευματικού παρελθόντος και προκαθορισμού του μέλλοντος με θεανθρωποκεντρική θεώρηση του κόσμου.
Αύτη η πίστις την οικουμένην εστήριξεν. Με βάση το πνεύμα και τις αρχές της Ορθοδοξίας, όπως αυτή διατυπώθηκε και διακηρύχθηκε από την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο (787), διανύουμε, ως Εκκλησία και Γένος -Έθνος από το 843 μέχρι σήμερον 2010 , χρόνους 1167. Αντέξαμε στις πιέσεις του παπισμού επί πατριάρχου Φωτίου, στούς εκβιασμούς και ταπεινώσεις της Φεράρας-Φλωρεντίας, με τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό, ακαταμάχητο σύμβολον ομολογίας Πίστεως. Αντέξαμε τις κατακτητικές σταυροφορίες, την άλωση της Πόλεως το 1204. Είπαμε όχι στις κακοδοξίες του Παπισμού και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μέχρι σήμερον. Αντισταθήκαμε στο ασιατικό πνεύμα και όταν το 1453 έπεσε η Πόλις και πάλι κρατήσαμε και κρατούμε ακόμη την πίστη της Ορθοδοξίας. Η ελευθερία του ' 21 έγινε στο όνομα της Κυριακής της Ορθοδοξίας, αλλά και οι μετέπειτα αγώνες Εκκλησίας και Έθνους έχουν άμεση αναφορά στην Πίστη των πατέρων της Ορθοδοξίας: «αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν», η οποία διακηρύσσεται με το Συνοδικόν της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου.
Το Συνοδικόν ανασυντάχθηκε από τη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως το 843 και συμπληρώθηκε στή συνέχεια με «τα του Ιταλού Ιωάννου κεφάλαια» και των οπαδών του και άλλων « ορθολογιζόντων», οι οποίοι συνανεμείγνυον ελληνικές φιλοσοφικές δοξασίες και «συλλογισμούς» με τά ορθόδοξα χριστιανικά δόγματα, και κυρίως με τά χριστολογικά και εσχατολογικά. Είναι γεγονός ότι το Συνοδικόν περιέλαβε μεταξύ των άλλων τη διδασκαλία της Εκκλησίας περί ησυχασμού. Δηλαδή την πνευματική ορμή του Ορθοδόξου ανατολικού μοναχισμού για θερμή -και καθαρή θεωρία και μυστική ένωση και κοινωνία μετά του Θεού με τη νοερά προσευχή διά της θείας χάριτος, την οποία η Σύνοδος του 1351 την ανύψωσε σε θείον δόγμα. Ο δέ Γρηγόριος Παλαμάς προσεφερε τη θεωρητική βάση για τη στήριξη και ανάπτυξη του νέου θεολογικού δόγματος, υπολανθάνοντος στην Αγία Γραφή και στή ζωή των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας.
Ημέρα ιστορικής μνήμης. Για την Εκκλησία, αλλά και το Έθνος, η Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι και ημέρα ιστορικής μνήμης, κατά την οποίαν εμμέσως επιτελούμε το μνημόσυνο των πατέρων της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου, ευθέως δέ το μνημόσυνο των μαρτύρων και ομολογητών της Πίστεως. Η ιστορική μνήμη ασκείται αφ' ενός με το θρίαμβο της Εκκλησίας και της ορθής Πίστεως και αφ' ετέρου με την αισχύνη των αιρετικών εικονομάχων και άλλων και με τον αναθεματισμό τους. Τοιουτοτρόπως οι αγώνες της Εκκλησίας, τά α'ματα των μαρτύρων και ομολογητών και η δογματική διδασκαλία της Ορθοδοξίας νοούνται από τους πιστούς κατά τη Λατρεία και μνημονεύονται, κατά την ανάγνωση του Συνοδικού, με την ιαχήν της λειτουργικής φράσεως: «αιωνία η μνήμη» για τους Ορθοδόξους, και με την επιτιμητική φράση-λέξη «ανάθεμα» για τους χριστιανοκατηγόρους αιρετικούς. Εικονομαχία, κατ' επίφαση ορολογία. Κάτω από τον κατ' επίφαση όρο εικονομαχία υποκρύπτεται ένα ολόκληρο σύστημα ηθικής και πνευματικής κρίσεως πρό της εικονομαχίας, κατά την εικονομαχία και μετά από αυτήν. Απλή ιστορική επισκόπηση της εικονομαχίας, της οξύτητας του αγώνος, των διωγμών και της σκληρότητας, αλλά και της αναμίξεως της Πολιτείας στά εκκλησιαστικά θέματα αποκαλύπτει τα βαθύτερα αίτια της κρίσεως. Με την απόρριψη των ιερών συμβόλων του χριστιανισμού: ιερών εικόνων, σεβασμάτων, ιερών λειψάνων, υποδηλώνονται οι κακοδοξίες των εικονομάχων περί της ενσάρκου Οικονομίας του Λόγου του Θεού, των πρεσβειών της Θεοτόκου, των αγγέλων και των αγίων περί της θεότητας, της ανθρωπότητας και των δύο φύσεων του Χριστού. Παράλληλα αμφισβητούσαν το τριαδικό δόγμα με την προσθήκη «ιδιοϋποστάτου προσώπου», το της σαρκός . Και κατ' αυτόν τον τρόπο από τις χριστολογικές αιρέσεις κατέληγαν στην «αποστασία» της Πίστεως, στην αθεΐα, στά άθεα δόγματα. Τραγικά πρόσωπα. Το τραγικώτερο για την εποχή αυτή, ίσως και για κάθε εποχή το ίδιο συμβαίνει, στο άρμα των εικονομάχων αυτοκρατόρων: Λέοντος Γ', Κωνσταντίνου Ε', Λέοντος Ε' του Αρμενίου, του Θεοφίλου κ.ά. προσδέθηκαν και αρκετοί επίσκοποι, οι οποίοι συγκρότησαν τις εικονομαχικές Συνόδους του 754 και 815, αλλά ακόμη και Πατριάρχες προσχώρησαν στην εξουσία των εικονομάχων αυτοκρατόρων και έγιναν οπαδοί τους, όπως για παράδειγμα ο Θεοδόσιος Α', Κασσιτεράς (815-821), ο Αντώνιος Α', Κασσιμάτης (821-836), ο Ιωάννης Ζ' Γραμματικός (836-842) και πολλοί άλλοι.
Πρόμαχοι της πίστεως. Όμως υπήρξαν και οι πρόμαχοι της ορθοδοξίας π.χ. ο πατριάρχης Γερμανός Α' (715-730), ο Ταράσιος (784-86), ο Νικηφόρος (806-815) και ο πατριάρχης Μεθόδιος Α' (842-3-846), όπως και πνευματοφόροι μοναχοί: Ιωάννης ο Δαμασκηνός κατά την πρώτη περίοδο της εικονομαχίας με την ορθόδοξο διδασκαλία του και Θεόδωρος ο Στουδίτης κατά τη δεύτερη περίοδο με τη διδασκαλία του και τους αγώνες του. Σύγχρονα φαινόμενα εικονομαχίας. Παράλληλα φαινόμενα πνευματικής κρίσεως και αποστασίας από την Ορθόδοξο χριστιανική πίστη παρουσιάζει και η εποχή μας, ιδιαίτερα με την επιβολή της παγκοσμιοποιήσεως και της Νέας τάξεως των πραγμάτων. Και την ίδια σχεδόν παθογένεια εμφανίζουν Εκκλησία και Πολιτεία. Η μέν Πολιτεία απεργάζεται εμφανώς ή αδιαφανώς την αποδόμηση της ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως άλλοτε με την κατάργηση των ιερών Συμβόλων, άλλοτε με την αθέτηση-κατάργηση της εξομολόγησεως των μαθητών στά σχολεία και άλλοτε με τη συγγραφή σχολικών βιβλίων με στρεβλώσεις της χριστιανικής πίστεως, αλλά και της εθνικής συνειδήσεως και ιστορίας. Προσφάτως και μάλιστα εκτός της Ελλάδος η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου «Εθνικής» Παιδείας και Θρησκευμάτων «δήλωσε ότι τά Θρησκευτικά στά σχολεία δέν αποκλείεται στο μέλλον να γίνει προαιρετικόν μάθημα»( Καθημερινή 7-2-2010, σελ. 8, Λευκωσία).
Υπόγειες διαδρομές. Ακόμη και θεολόγοι προτείνουν και την αλλαγή του χαρακτήρος του Μαθήματος των θρησκευτικών. Είναι πλέον αναμφισβήτητον ότι η ίδια η Πολιτεία με τους καθ' ύλην αρμόδιους φορείς αντιστρατεύεται την εθνική μας ιστορία, την Ορθοδοξία και τον Ελληνοχριστιανικό Πολιτισμό μας. Η αποεθνοποίηση του Γένους των Ελλήνων προωθείται και με την υποδοχή και αναγνώριση αλλοφύλων και αλλοθρήσκων λαών στή χώρα μας και μάλιστα με την προσαρμογή των Ελλήνων στά ήθη και έθιμα εκείνων ! Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν άκριτα και αβασάνιστα με τη συγκατάνευση της Πολιτείας , η Εκκλησία φαίνεται να μένει αδιάφορος και σιωπηλή, φαίνεται να σιωπά το κήρυγμά της, ο άμβωνας να σιωπούν τά μέσα κοινής ενημέρωσης- ο εκκλησιαστικός τύπος και το Ραδιόφωνο. Όμως η Ποιμαίνουσα Εκκλησία δέν σιωπά. Η Εκκλησία του Χριστού και όταν ακόμη σιωπά ομιλεί, διακηρύττει τη διδασκαλία της και ομολογεί την Πίστη της και με τη φωνή των αγίων Πατέρων και Ομολογητών από τά βάθη των αιώνων μέχρι σήμερον. «Ο λόγος του Θεού ου δέδεται» (Τιμ. Β', 2,9). Ο Θεός θά δώσει και στην εποχή μας Δαμασκηνούς και Στουδίτες, μάρτυρες και ομολογητές και θά αποδοθούν «τά Καισαρος Καισαρι και τά του Θεού τώ Θεώ» (Ματθ. 22,21). Ο λαός του Θεού ο άγιος θά αναθεματίσει τους νέους εικονομάχους και' χριστιανοκατηγόρους και θά μακαρίσει τους ομολογητές της Πίστεώς του. Οι Ορθόδοξοι θεολόγοι -κληρικοί και λαϊκοί -και ειδήμονες είναι και νοήμονες και ο πιστός λαός του Θεού ακολουθεί την πνευματική του ηγεσία με ιερατική αφοσίωση και όλοι μαζί είναι αποφασισμένοι να δώσουν ομολογία Πίστεως και ζωής, όποιο και να είναι το τίμημα.
Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν.
(Τριώδιον, Κυριακή της Ορθοδοξίας)
Αύτη η πίστις την οικουμένην εστήριξεν. Με βάση το πνεύμα και τις αρχές της Ορθοδοξίας, όπως αυτή διατυπώθηκε και διακηρύχθηκε από την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο (787), διανύουμε, ως Εκκλησία και Γένος -Έθνος από το 843 μέχρι σήμερον 2010 , χρόνους 1167. Αντέξαμε στις πιέσεις του παπισμού επί πατριάρχου Φωτίου, στούς εκβιασμούς και ταπεινώσεις της Φεράρας-Φλωρεντίας, με τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό, ακαταμάχητο σύμβολον ομολογίας Πίστεως. Αντέξαμε τις κατακτητικές σταυροφορίες, την άλωση της Πόλεως το 1204. Είπαμε όχι στις κακοδοξίες του Παπισμού και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μέχρι σήμερον. Αντισταθήκαμε στο ασιατικό πνεύμα και όταν το 1453 έπεσε η Πόλις και πάλι κρατήσαμε και κρατούμε ακόμη την πίστη της Ορθοδοξίας. Η ελευθερία του ' 21 έγινε στο όνομα της Κυριακής της Ορθοδοξίας, αλλά και οι μετέπειτα αγώνες Εκκλησίας και Έθνους έχουν άμεση αναφορά στην Πίστη των πατέρων της Ορθοδοξίας: «αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν», η οποία διακηρύσσεται με το Συνοδικόν της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου.
Το Συνοδικόν ανασυντάχθηκε από τη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως το 843 και συμπληρώθηκε στή συνέχεια με «τα του Ιταλού Ιωάννου κεφάλαια» και των οπαδών του και άλλων « ορθολογιζόντων», οι οποίοι συνανεμείγνυον ελληνικές φιλοσοφικές δοξασίες και «συλλογισμούς» με τά ορθόδοξα χριστιανικά δόγματα, και κυρίως με τά χριστολογικά και εσχατολογικά. Είναι γεγονός ότι το Συνοδικόν περιέλαβε μεταξύ των άλλων τη διδασκαλία της Εκκλησίας περί ησυχασμού. Δηλαδή την πνευματική ορμή του Ορθοδόξου ανατολικού μοναχισμού για θερμή -και καθαρή θεωρία και μυστική ένωση και κοινωνία μετά του Θεού με τη νοερά προσευχή διά της θείας χάριτος, την οποία η Σύνοδος του 1351 την ανύψωσε σε θείον δόγμα. Ο δέ Γρηγόριος Παλαμάς προσεφερε τη θεωρητική βάση για τη στήριξη και ανάπτυξη του νέου θεολογικού δόγματος, υπολανθάνοντος στην Αγία Γραφή και στή ζωή των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας.
Ημέρα ιστορικής μνήμης. Για την Εκκλησία, αλλά και το Έθνος, η Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι και ημέρα ιστορικής μνήμης, κατά την οποίαν εμμέσως επιτελούμε το μνημόσυνο των πατέρων της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου, ευθέως δέ το μνημόσυνο των μαρτύρων και ομολογητών της Πίστεως. Η ιστορική μνήμη ασκείται αφ' ενός με το θρίαμβο της Εκκλησίας και της ορθής Πίστεως και αφ' ετέρου με την αισχύνη των αιρετικών εικονομάχων και άλλων και με τον αναθεματισμό τους. Τοιουτοτρόπως οι αγώνες της Εκκλησίας, τά α'ματα των μαρτύρων και ομολογητών και η δογματική διδασκαλία της Ορθοδοξίας νοούνται από τους πιστούς κατά τη Λατρεία και μνημονεύονται, κατά την ανάγνωση του Συνοδικού, με την ιαχήν της λειτουργικής φράσεως: «αιωνία η μνήμη» για τους Ορθοδόξους, και με την επιτιμητική φράση-λέξη «ανάθεμα» για τους χριστιανοκατηγόρους αιρετικούς. Εικονομαχία, κατ' επίφαση ορολογία. Κάτω από τον κατ' επίφαση όρο εικονομαχία υποκρύπτεται ένα ολόκληρο σύστημα ηθικής και πνευματικής κρίσεως πρό της εικονομαχίας, κατά την εικονομαχία και μετά από αυτήν. Απλή ιστορική επισκόπηση της εικονομαχίας, της οξύτητας του αγώνος, των διωγμών και της σκληρότητας, αλλά και της αναμίξεως της Πολιτείας στά εκκλησιαστικά θέματα αποκαλύπτει τα βαθύτερα αίτια της κρίσεως. Με την απόρριψη των ιερών συμβόλων του χριστιανισμού: ιερών εικόνων, σεβασμάτων, ιερών λειψάνων, υποδηλώνονται οι κακοδοξίες των εικονομάχων περί της ενσάρκου Οικονομίας του Λόγου του Θεού, των πρεσβειών της Θεοτόκου, των αγγέλων και των αγίων περί της θεότητας, της ανθρωπότητας και των δύο φύσεων του Χριστού. Παράλληλα αμφισβητούσαν το τριαδικό δόγμα με την προσθήκη «ιδιοϋποστάτου προσώπου», το της σαρκός . Και κατ' αυτόν τον τρόπο από τις χριστολογικές αιρέσεις κατέληγαν στην «αποστασία» της Πίστεως, στην αθεΐα, στά άθεα δόγματα. Τραγικά πρόσωπα. Το τραγικώτερο για την εποχή αυτή, ίσως και για κάθε εποχή το ίδιο συμβαίνει, στο άρμα των εικονομάχων αυτοκρατόρων: Λέοντος Γ', Κωνσταντίνου Ε', Λέοντος Ε' του Αρμενίου, του Θεοφίλου κ.ά. προσδέθηκαν και αρκετοί επίσκοποι, οι οποίοι συγκρότησαν τις εικονομαχικές Συνόδους του 754 και 815, αλλά ακόμη και Πατριάρχες προσχώρησαν στην εξουσία των εικονομάχων αυτοκρατόρων και έγιναν οπαδοί τους, όπως για παράδειγμα ο Θεοδόσιος Α', Κασσιτεράς (815-821), ο Αντώνιος Α', Κασσιμάτης (821-836), ο Ιωάννης Ζ' Γραμματικός (836-842) και πολλοί άλλοι.
Πρόμαχοι της πίστεως. Όμως υπήρξαν και οι πρόμαχοι της ορθοδοξίας π.χ. ο πατριάρχης Γερμανός Α' (715-730), ο Ταράσιος (784-86), ο Νικηφόρος (806-815) και ο πατριάρχης Μεθόδιος Α' (842-3-846), όπως και πνευματοφόροι μοναχοί: Ιωάννης ο Δαμασκηνός κατά την πρώτη περίοδο της εικονομαχίας με την ορθόδοξο διδασκαλία του και Θεόδωρος ο Στουδίτης κατά τη δεύτερη περίοδο με τη διδασκαλία του και τους αγώνες του. Σύγχρονα φαινόμενα εικονομαχίας. Παράλληλα φαινόμενα πνευματικής κρίσεως και αποστασίας από την Ορθόδοξο χριστιανική πίστη παρουσιάζει και η εποχή μας, ιδιαίτερα με την επιβολή της παγκοσμιοποιήσεως και της Νέας τάξεως των πραγμάτων. Και την ίδια σχεδόν παθογένεια εμφανίζουν Εκκλησία και Πολιτεία. Η μέν Πολιτεία απεργάζεται εμφανώς ή αδιαφανώς την αποδόμηση της ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως άλλοτε με την κατάργηση των ιερών Συμβόλων, άλλοτε με την αθέτηση-κατάργηση της εξομολόγησεως των μαθητών στά σχολεία και άλλοτε με τη συγγραφή σχολικών βιβλίων με στρεβλώσεις της χριστιανικής πίστεως, αλλά και της εθνικής συνειδήσεως και ιστορίας. Προσφάτως και μάλιστα εκτός της Ελλάδος η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου «Εθνικής» Παιδείας και Θρησκευμάτων «δήλωσε ότι τά Θρησκευτικά στά σχολεία δέν αποκλείεται στο μέλλον να γίνει προαιρετικόν μάθημα»( Καθημερινή 7-2-2010, σελ. 8, Λευκωσία).
Υπόγειες διαδρομές. Ακόμη και θεολόγοι προτείνουν και την αλλαγή του χαρακτήρος του Μαθήματος των θρησκευτικών. Είναι πλέον αναμφισβήτητον ότι η ίδια η Πολιτεία με τους καθ' ύλην αρμόδιους φορείς αντιστρατεύεται την εθνική μας ιστορία, την Ορθοδοξία και τον Ελληνοχριστιανικό Πολιτισμό μας. Η αποεθνοποίηση του Γένους των Ελλήνων προωθείται και με την υποδοχή και αναγνώριση αλλοφύλων και αλλοθρήσκων λαών στή χώρα μας και μάλιστα με την προσαρμογή των Ελλήνων στά ήθη και έθιμα εκείνων ! Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν άκριτα και αβασάνιστα με τη συγκατάνευση της Πολιτείας , η Εκκλησία φαίνεται να μένει αδιάφορος και σιωπηλή, φαίνεται να σιωπά το κήρυγμά της, ο άμβωνας να σιωπούν τά μέσα κοινής ενημέρωσης- ο εκκλησιαστικός τύπος και το Ραδιόφωνο. Όμως η Ποιμαίνουσα Εκκλησία δέν σιωπά. Η Εκκλησία του Χριστού και όταν ακόμη σιωπά ομιλεί, διακηρύττει τη διδασκαλία της και ομολογεί την Πίστη της και με τη φωνή των αγίων Πατέρων και Ομολογητών από τά βάθη των αιώνων μέχρι σήμερον. «Ο λόγος του Θεού ου δέδεται» (Τιμ. Β', 2,9). Ο Θεός θά δώσει και στην εποχή μας Δαμασκηνούς και Στουδίτες, μάρτυρες και ομολογητές και θά αποδοθούν «τά Καισαρος Καισαρι και τά του Θεού τώ Θεώ» (Ματθ. 22,21). Ο λαός του Θεού ο άγιος θά αναθεματίσει τους νέους εικονομάχους και' χριστιανοκατηγόρους και θά μακαρίσει τους ομολογητές της Πίστεώς του. Οι Ορθόδοξοι θεολόγοι -κληρικοί και λαϊκοί -και ειδήμονες είναι και νοήμονες και ο πιστός λαός του Θεού ακολουθεί την πνευματική του ηγεσία με ιερατική αφοσίωση και όλοι μαζί είναι αποφασισμένοι να δώσουν ομολογία Πίστεως και ζωής, όποιο και να είναι το τίμημα.
Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν.
(Τριώδιον, Κυριακή της Ορθοδοξίας)
