Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΗΝΩΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ,
ΠΟΛΙΟΥΧΟ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ.
πηγές:apologitis.com,xfe.gr,dcorfu.blogspot.com
Εικόνα από: xfe.gr
ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Αν υπάρχει κάτι με το οποίο η Κέρκυρα είναι έκτοτε αναπόσπαστα δεμένη μέσα στη νεότερη ιστορική της πορεία, σίγουρα είναι ο προστάτης και πολιούχος της Άγιος Σπυρίδων. Η λατρεία των Κερκυραίων στον θαυματουργό τους Άγιο δεν είναι απλά ένα οποιοδήποτε θρησκευτικό συναίσθημα, είναι η αγάπη, η ελπίδα και η παρηγοριά τους.
Το Σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος λιτανεύεται στην Κέρκυρα κάθε χρόνο τέσσερις φορές:
1. Την Κυριακή των Βαΐων σε ανάμνηση θαύματος για την απαλλαγή των κατοίκων από την πανώλη, το 1629.
2. Το Μεγάλο Σάββατο σε ανάμνηση θαύματος για τη διάσωση της Κέρκυρας από δεινή σιτοδεία, το 1533.
3. Την 11η Αυγούστου σε ανάμνηση θαύματος που συνδέεται με τη διάσωση της Κέρκυρας από την τρομερή επιδρομή των Τούρκων το 1716.
4. Την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου σε ανάμνηση θαύματος για τη διάσωση των κατοίκων από μια δεύτερη επιδημία πανώλης, το 1673.
Η μνήμη του Αγίου γιορτάζεται στις 12 Δεκεμβρίου.
Η εκκλησία, η οποία στεγάζει σήμερα το σεπτό Σκήνωμα του Αγίου, κτίστηκε στα 1589 και ανήκει στο ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής. Το ψηλό και πυργωτό καμπαναριό, ως συμπλήρωμα της εκκλησίας, κτίστηκε το 1620. Το σημερινό τέμπλο του ναού, καμωμένο από μάρμαρο της Πάρου, κατασκευάστηκε το 1864 και είναι έργο του Αυστριακού αρχιτέκτονα Μάουερς. Η ουρανία είναι ζωγραφισμένη από τον κερκυραίο ζωγράφο Νικόλαο Ασπιώτη το 1852, ενώ οι εικόνες του τέμπλου είναι φτιαγμένες από τον επίσης κερκυραίο ζωγράφο, Σπύρο Προσαλένδη. Η σημερινή μεγαλόπρεπη λάρνακα φτιάχτηκε στη Βιέννη το 1867. Είναι από σκληρό, πολυτελές ξύλο με εξωτερική ασημένια επένδυση. Βρίσκεται τοποθετημένη μέσα στην κρύπτη, η οποία δημιουργήθηκε ειδικά για να δεχθεί το ιερό λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα, ο οποίος γαλήνιος και σεμνός, τείνει πάντοτε «ευήκοον ους», όχι μόνο προς τους Κερκυραίους αλλά και προς τους χιλιάδες ξένους επισκέπτες, οι οποίοι ευλαβικά ζητούν καταφύγιο στη χάρη του.
Το Σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος λιτανεύεται στην Κέρκυρα κάθε χρόνο τέσσερις φορές:
1. Την Κυριακή των Βαΐων σε ανάμνηση θαύματος για την απαλλαγή των κατοίκων από την πανώλη, το 1629.
2. Το Μεγάλο Σάββατο σε ανάμνηση θαύματος για τη διάσωση της Κέρκυρας από δεινή σιτοδεία, το 1533.
3. Την 11η Αυγούστου σε ανάμνηση θαύματος που συνδέεται με τη διάσωση της Κέρκυρας από την τρομερή επιδρομή των Τούρκων το 1716.
4. Την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου σε ανάμνηση θαύματος για τη διάσωση των κατοίκων από μια δεύτερη επιδημία πανώλης, το 1673.
Η μνήμη του Αγίου γιορτάζεται στις 12 Δεκεμβρίου.
Η εκκλησία, η οποία στεγάζει σήμερα το σεπτό Σκήνωμα του Αγίου, κτίστηκε στα 1589 και ανήκει στο ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής. Το ψηλό και πυργωτό καμπαναριό, ως συμπλήρωμα της εκκλησίας, κτίστηκε το 1620. Το σημερινό τέμπλο του ναού, καμωμένο από μάρμαρο της Πάρου, κατασκευάστηκε το 1864 και είναι έργο του Αυστριακού αρχιτέκτονα Μάουερς. Η ουρανία είναι ζωγραφισμένη από τον κερκυραίο ζωγράφο Νικόλαο Ασπιώτη το 1852, ενώ οι εικόνες του τέμπλου είναι φτιαγμένες από τον επίσης κερκυραίο ζωγράφο, Σπύρο Προσαλένδη. Η σημερινή μεγαλόπρεπη λάρνακα φτιάχτηκε στη Βιέννη το 1867. Είναι από σκληρό, πολυτελές ξύλο με εξωτερική ασημένια επένδυση. Βρίσκεται τοποθετημένη μέσα στην κρύπτη, η οποία δημιουργήθηκε ειδικά για να δεχθεί το ιερό λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα, ο οποίος γαλήνιος και σεμνός, τείνει πάντοτε «ευήκοον ους», όχι μόνο προς τους Κερκυραίους αλλά και προς τους χιλιάδες ξένους επισκέπτες, οι οποίοι ευλαβικά ζητούν καταφύγιο στη χάρη του.
Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΗΝΩΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
Γεννήθηκε στην Κύπρο κατά το β΄ ήμισυ του Γ΄ αιώνα από φτωχούς γονείς, έμαθε λίγα γράμματα και ποίμανε τα πρόβατα του πατέρα του. Κατά παράδοση της Δυτικής Εκκλησίας, συνελλήφθει κατά τον διωγμό του Μαξιμίνου (308 - 313), καταδικάσθηκε σε καταναγκαστικά έργα στα μεταλλεία της Κιλικίας, όπου έπαθε στον δεξί οφθαλμό και στο αριστερό πόδι. Μετά τον θάνατο του Μαξιμίνου, επανήλθε στην Κύπρο, νυμφεύθηκε και μετά τον θάνατο της γυναίκας του κλήθηκε στον επισκοπικό θρόνο της πόλη Τριμιθούντας.
Απλός στους τρόπους και άκακος, ταπεινόφρων και αμνησίκακος και προς τους αυτούς κακούς ελεήμωνας και ευπροσήγορος, αναδείχθηκε ένας από τους ενδοξότερους άνδρες της Εκκλησίας και ενώ ακόμη ζούσε κλήθηκε Άγιος. Οι ιστορικοί Σωκράτης και Σωζόμενος αφιέρωσαν ιδιαίτερα κεφάλαια στον βίο και στην πολιτεία αυτού του μεγάλου ιεράρχη, ο οποίος παριστάμενος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325 με την θαυματουργική και απέριττη λαλιά του έλκυσε στην πίστη του Χριστού Εθνικό φιλόσοφο, δεινότατο παραστάτη του Αρείου. Πέθανε πιθανότατα το 344, το δ'; ιερό του λείψανο μετακομίσθηκε κατά τον Ζ΄ αιώνα στην Κωνσταντινούπολη και κατά την άλωση της από τους Τούρκους το παρέλαβε να σώζεται ακέραιο και αναλλοίωτο ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος μαζί με το λείψανο της Αγίας Θεοδώρας και τα διέσωσε στην Παραμυθιά της Ηπείρου και από κει στην Κέρκυρα το 1460. Αργότερα το λείψανο περιήλθε εκ κληρονομιάς στον ιερέα Γ. Καλοχαιρέτη και ως εκ τούτου στην οικογένεια Σταματέλλου Βούλγαρη, του οποίου οι απόγονοι το κατείχαν μέχρι και το 1925, οπότε περιήλθε στα χέρια της Εκκλησιαστικής αρχής της Κέρκυρας. Μέγας υπήρχε ο προς τον πολιούχο αυτό Άγιο της Κέρκυρας ο σεβασμός των Χριστιανών. Πάρα πολλά αφιερώματα και παντοία άλλα δείγματα τιμής και σεβασμού προς το ιερό αυτό λείψανο έδειξαν οι εκάστοτε πολιτικοί και στρατιωτικοί Βενετοί άρχοντες της Κέρκυρας, ο δε Πάπας ο Κλήμης ο ΙΗ΄ το 1717 διέταξε πανηγυρικά να τελείται η εορτή του σε όλες τις κτήσεις της δημοκρατίας της Βενετίας. Η δική μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του στις 12 Δεκεμβρίου με ιδιαίτερη ακολουθία, τον λαμπρό κανόνα της οποίας εποίησε ο Θεοφάνης, η ρωμαϊκή δε στις 14 Δεκεμβρίου. Τον βίο του έγραψαν ο Θεόδωρος επίσκοπος Πάφου και ο Συμεών ο μεταφραστής, λόγους εγκωμιαστικούς ο Νικηφόρος Θεοτόκης, Μακάριος ο Κωφός, Διονύσιος Κόνταρης, Βησσαρίων Κεφαλάς, Αλέξανδρος Τροιβόλης Πιέρης και άλλοι, πολυάριθμες ακολουθίες αυτού μετά Κανόνων και Οίκων πολλούς εξέδωσαν διάφοροι από το 1684 μέχρι και σήμερα.
Πηγή: Παντελάκης Ε. Γ. Λυκειάρχης, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Κβ΄, σελίδα 261.
Βικέντιος Βοκατσιάμπης: Η λάρνακα του Αγίου Σπυρίδωνος. 1883.
Ιδιωτική συλλογή: 64Χ44cm
(Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 205)
Κατά το έτος 1456 ο Γεώργιος Καλοχαιρέτης καταφθάνει στην Κέρκυρα και φέρνει μαζί του τα ιερά σκηνώματα του Αγίου Σπυρίδωνος και της Αγίας Θεοδώρας. Μετά την Άλωση της Πόλης ο ευσεβής αυτός άνθρωπος, κατέχοντας άγνωστο πως τα λείψανα, τα διέσωσε και τα μετέφερε στην Παραμυθιά. Ύστερα για περισσότερη ασφάλεια του ιδίου και των λειψάνων, εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα όπου και παντρεύτηκε Κερκυραία με την οποία απέκτησε τρεις γιους, το Μάρκο, το Λουκά και τον Φίλιππο (1).
Μετά τον θάνατο του ο Καλοχαιρέτης άφησε κληρονομιά στο γιό του Μάρκο το σκήνωμα της Αγίας Θεοδώρας και στο Λουκά και Φίλιππο τον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο Μάρκος το 1483 δώρισε το σκήνωμα στο Δήμο Κερκυραίων και το ιερό λείψανο τοποθετήθηκε πρώτα στο ναό του Αγίου Λαζάρου και αργότερα στο ναό του Αγίου Νικολάου απέναντι από την Πόρτα Ρεάλε.
Με το σκήνωμα όμως του Αγίου τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ομαλά, γιατί οι δύο αδελφοί θέλησαν να μεταφέρουν το λείψανο εκτός Κερκύρας, γεγονός που προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις σύσσωμου του κερκυραϊκού λαού. Η υπόθεση μάλιστα εκδικάστηκε από την Ενετική Γερουσία, το ανώτατο δικαστικό όργανο του κράτους, η οποία και αποφάσισε ότι το λείψανο αποτελεί ιδιοκτησία των αδελφών, άρα διατηρούν το αναφαίρετο δικαίωμα να το μεταφέρουν όπου εκείνοι επιθυμούν. Τελικά όμως η μεταφορά δεν πραγματοποιήθηκε και το σκήνωμα γύρω στα 1524 κατέληξε στα χέρια του Κερκυραίου πολίτη Σταματέλλου Βούλγαρη ως προικώα δωρεά.
Πηγή: Νίκος Κοσκινάς, Τοπική Ιστορία της Κέρκυρας από τους μυθικούς χρόνους έως και το 1864, ΕΚΕΚ ΤΑ Κερκύρας, Π.Ε.Ε., Κέρκυρα 1999-2000, σσ. 21 - 22
Σημειώσεις
1. Ο ιστορικός Σ. Παπαγεωργίου στην «Ιστορία της Εκκλησίας της Κέρκυρας», υποστηρίζει ότι κάτοχος των Ιερών Λειψάνων ήταν ο Γρηγόριος Πολύευκτος, θέμα όμως που μάλλον έχει πειστική απάντηση ο Σ. Κατσαρός από το 1963 με την πραγματεία του «Όσα δε γράφτηκαν για τι σεπτό Σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος»
