Του Κώστα Ράπτη
Η ανακοίνωση την περασμένη εβδομάδα από τον Αμερικανό υπουργό Δικαιοσύνης Eric Holder της αποτροπής μιας υποκινούμενης από το Ιράν συνομωσίας με στόχο τη δολοφονία του Σαουδάραβα πρέσβη στη Ουάσιγκτον καθώς και τη διάπραξη άλλων τρομοκρατικών ενεργειών επί αμερικανικού εδάφους, δεν μπορούσε παρά να είναι η αρχή.
Ήδη η έκκληση που απηύθυνε την Κυριακή ο Αμερικανός πρόεδρος Βarack Obama προς την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας να δημοσιοποιήσει τα στοιχεία της σχετικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν, αλλά και η δέσμευσή του να προωθήσει νέο γύρο αυστηρότερων κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης καταδεικνύουν ότι τα σύννεφα της έντασης μαζεύονται απειλητικά πάνω από τον Περσικό Κόλπο –με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αγορές πετρελαίου και τη δοκιμαζόμενη διεθνή οικονομία.
Το ερώτημα ποιες είναι οι στρατηγικές επιδιώξεις των βασικών πρωταγωνιστών αυτής της εν εξελίξει κρίσης παραμένει κυρίαρχο –πόσω μάλλον που η αποκαλυφθείσα «συνομωσία» χλευάζεται ήδη σε μέρος των αμερικανικών ΜΜΕ ως εφάμιλλη των «φιαλιδίων με τα χημικά όπλα του Σαντάμ Χουσεϊν» που επεδείκνυε ο Colin Powell στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2003 ή των «μαζικών βιασμών κατά διαταγή του Μουάμαρ Καντάφι» που κατήγγειλε η Hillary Clinton και διέψευσε η Διεθνής Αμνηστία.
Το ότι και οι δύο αυτοί «ψευδείς συναγερμοί» αξιοποιήθηκαν για την εξαπόλυση πολεμικών επιχειρήσεων δεν καθιστά τα απαξιωμένα αυτά προηγούμενα λιγότερο ανησυχητικά...
Υπενθυμίζεται ότι η εξάρθρωση της συνομωσίας στηρίχθηκε στη σύλληψη ενός (κατά τις μαρτυρίες, αλκοολικού και διαβόητης αφηρημάδας) ιρανο-αμερικανού εμπόρου μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από το Τέξας ο οποίος, υπό την καθοδήγηση και χρηματοδότηση της Ταξιαρχίας «Αλ Κοντς» (Επίλεκτου Σώματος των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης με πεδίο δράσης το εξωτερικό), ήρθε σε επαφή με άνθρωπο της διαβόητης μεξικανικής συμμορίας ναρκωτικών Zetas (που όμως στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά πράκτορας της Drug Enforcement Agency) με στόχο μεταξύ άλλων την τοποθέτηση βόμβας σε εστιατόριο όπου θα δειπνούσε ο Σαουδάραβας πρέσβης, αλλά και πολλοί Αμερικανοί γερουσιαστές. Σημαντική λεπτομέρεια: όπως και σε πολλές άλλες «αντιτρομοκρατικές επιτυχίες» που έχουν διαφημισθεί κατά το πρόσφατο παρελθόν τις προτάσεις για θεαματικές ενέργειες έκανε ο άνθρωπος των αρχών λειτουργώντας ως agent provocateur.
Το σενάριο χωλαίνει όμως τόσο επιχειρησιακά όσο και στρατηγικά. Επιχειρησιακά, διότι οι ιρανικές υπηρεσίες είναι γνωστές για την αποτελεσματικότητά τους και την προτίμησή τους να αξιοποιούν κλειστά δίκτυα ώστε να μην αφήνουν ίχνη. (Λ.χ. εκτιμάται βασίμως ότι και η ανατίναξη του αεροσκάφους της PANAM πάνω από το Λόκερμπι της Σκωτίας το 1988, η οποία αποδόθηκε σε Λίβυους πράκτορες, αποτελεί στην πραγματικότητα αντίποινα από ιρανικής πλευράς για την κατάρριψη από αμερικανικό πύραυλο ιρανικού επιβατηγού αεροσκάφους πάνω από τον Περσικό Κόλπο).
Στρατηγικά, θα πρέπει να απαντηθεί ποιο συμφέρον θα είχε το Ιράν να προβεί σε ενέργειες οι οποίες είναι βέβαιο ότι θα προκαλούσαν την στρατιωτική απάντηση των ΗΠΑ. Η «εξαγωγή επανάστασης» έχει πάψει από πολλές δεκαετίες να αποτελεί μέλημα της Τεχεράνης: αντίθετα, η αποτροπή μιας αμερικανικής επέμβασης αποτελεί την πρώτιστη προτεραιότητά της, για την οποία και αξιοποιεί περιφερειακά «χαρτιά», όπως η λιβανική Χεζμπολλάχ, οι Σιίτες του Ιράκ κ.ο.κ.
Αντιθέτως, από την πλευρά των αντιπάλων του Ιράν, περισσεύουν τα κίνητρα για την ανάληψη δράσης. Είτε μιλούμε για την ανάγκη επίδειξης αποφασιστικότητας σε μια προεκλογική για τις ΗΠΑ χρονιά (όπως αυτή έχει εικονογραφηθεί στη μαζική κουλτούρα από την ταινία Wag the Dog) είτε, πολύ περισσότερο, για την αδημονία του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας. Ήδη από τον Μάιο του 2010 έχει γίνει γνωστό ότι το βασίλειο των Σαούντ έχει δεχθεί να παραχωρήσει τον εναέριο χώρο του σε ισραηλινά μαχητικά που θα έπλητταν τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ενώ τα τηλεγραφήματα των Wikileaks με τα οποία ο βασιλιάς Αμπντουλλάχ προτρέπει τις ΗΠΑ να «κόψουν το κεφάλι του φιδιού», αλλά και η προσπάθεια να αποδοθεί σε «ιρανικό δάκτυλο» η λαϊκή εξέγερση στο Μπαχρέιν, καταδεικνύουν χαρακτηριστικά την επιθυμία του Ριάντ να διασφαλισθεί ένας διαφορετικός συσχετισμός μεταξύ των δύο ακτών του Κόλπου – στο ρευστό τοπίο που δημιουργεί η Αραβική Άνοιξη και η επικείμενη αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ.
Στο Ισραήλ, πάλι, οι προειδοποιήσεις του πρώην επικεφαλής της Μοσάντ Meir Dagan εναντίον μιας επίθεσης στο Ιράν, υποδηλώνουν ότι η εσωτερική συζήτηση δεν έχει κατασταλάξει. Ωστόσο, η απορρόφηση του (σύμμαχου προς το Ιράν) καθεστώτος της Συρίας από τον «εμφύλιο σε αργή κίνηση» που μαίνεται στο εσωτερικό του, απομακρύνει μια πηγή αναστολών για το Ισραήλ, ενώ για τους πλέον καχύποπτους η πρόσφατη συμφωνία ανταλλαγής του απαχθέντος από την Χαμάς ισραηλινού στρατιώτη Gilad Shalit με 1.027 Παλαιστινίους κρατουμένους φαντάζει ως προσπάθεια εκτόνωσης του πλησιέστερου μετώπου, ενόψει πιο μακρινών περιπετειών.
Ήδη η έκκληση που απηύθυνε την Κυριακή ο Αμερικανός πρόεδρος Βarack Obama προς την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας να δημοσιοποιήσει τα στοιχεία της σχετικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν, αλλά και η δέσμευσή του να προωθήσει νέο γύρο αυστηρότερων κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης καταδεικνύουν ότι τα σύννεφα της έντασης μαζεύονται απειλητικά πάνω από τον Περσικό Κόλπο –με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αγορές πετρελαίου και τη δοκιμαζόμενη διεθνή οικονομία.
Το ερώτημα ποιες είναι οι στρατηγικές επιδιώξεις των βασικών πρωταγωνιστών αυτής της εν εξελίξει κρίσης παραμένει κυρίαρχο –πόσω μάλλον που η αποκαλυφθείσα «συνομωσία» χλευάζεται ήδη σε μέρος των αμερικανικών ΜΜΕ ως εφάμιλλη των «φιαλιδίων με τα χημικά όπλα του Σαντάμ Χουσεϊν» που επεδείκνυε ο Colin Powell στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2003 ή των «μαζικών βιασμών κατά διαταγή του Μουάμαρ Καντάφι» που κατήγγειλε η Hillary Clinton και διέψευσε η Διεθνής Αμνηστία.
Το ότι και οι δύο αυτοί «ψευδείς συναγερμοί» αξιοποιήθηκαν για την εξαπόλυση πολεμικών επιχειρήσεων δεν καθιστά τα απαξιωμένα αυτά προηγούμενα λιγότερο ανησυχητικά...
Υπενθυμίζεται ότι η εξάρθρωση της συνομωσίας στηρίχθηκε στη σύλληψη ενός (κατά τις μαρτυρίες, αλκοολικού και διαβόητης αφηρημάδας) ιρανο-αμερικανού εμπόρου μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από το Τέξας ο οποίος, υπό την καθοδήγηση και χρηματοδότηση της Ταξιαρχίας «Αλ Κοντς» (Επίλεκτου Σώματος των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης με πεδίο δράσης το εξωτερικό), ήρθε σε επαφή με άνθρωπο της διαβόητης μεξικανικής συμμορίας ναρκωτικών Zetas (που όμως στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά πράκτορας της Drug Enforcement Agency) με στόχο μεταξύ άλλων την τοποθέτηση βόμβας σε εστιατόριο όπου θα δειπνούσε ο Σαουδάραβας πρέσβης, αλλά και πολλοί Αμερικανοί γερουσιαστές. Σημαντική λεπτομέρεια: όπως και σε πολλές άλλες «αντιτρομοκρατικές επιτυχίες» που έχουν διαφημισθεί κατά το πρόσφατο παρελθόν τις προτάσεις για θεαματικές ενέργειες έκανε ο άνθρωπος των αρχών λειτουργώντας ως agent provocateur.
Το σενάριο χωλαίνει όμως τόσο επιχειρησιακά όσο και στρατηγικά. Επιχειρησιακά, διότι οι ιρανικές υπηρεσίες είναι γνωστές για την αποτελεσματικότητά τους και την προτίμησή τους να αξιοποιούν κλειστά δίκτυα ώστε να μην αφήνουν ίχνη. (Λ.χ. εκτιμάται βασίμως ότι και η ανατίναξη του αεροσκάφους της PANAM πάνω από το Λόκερμπι της Σκωτίας το 1988, η οποία αποδόθηκε σε Λίβυους πράκτορες, αποτελεί στην πραγματικότητα αντίποινα από ιρανικής πλευράς για την κατάρριψη από αμερικανικό πύραυλο ιρανικού επιβατηγού αεροσκάφους πάνω από τον Περσικό Κόλπο).
Στρατηγικά, θα πρέπει να απαντηθεί ποιο συμφέρον θα είχε το Ιράν να προβεί σε ενέργειες οι οποίες είναι βέβαιο ότι θα προκαλούσαν την στρατιωτική απάντηση των ΗΠΑ. Η «εξαγωγή επανάστασης» έχει πάψει από πολλές δεκαετίες να αποτελεί μέλημα της Τεχεράνης: αντίθετα, η αποτροπή μιας αμερικανικής επέμβασης αποτελεί την πρώτιστη προτεραιότητά της, για την οποία και αξιοποιεί περιφερειακά «χαρτιά», όπως η λιβανική Χεζμπολλάχ, οι Σιίτες του Ιράκ κ.ο.κ.
Αντιθέτως, από την πλευρά των αντιπάλων του Ιράν, περισσεύουν τα κίνητρα για την ανάληψη δράσης. Είτε μιλούμε για την ανάγκη επίδειξης αποφασιστικότητας σε μια προεκλογική για τις ΗΠΑ χρονιά (όπως αυτή έχει εικονογραφηθεί στη μαζική κουλτούρα από την ταινία Wag the Dog) είτε, πολύ περισσότερο, για την αδημονία του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας. Ήδη από τον Μάιο του 2010 έχει γίνει γνωστό ότι το βασίλειο των Σαούντ έχει δεχθεί να παραχωρήσει τον εναέριο χώρο του σε ισραηλινά μαχητικά που θα έπλητταν τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ενώ τα τηλεγραφήματα των Wikileaks με τα οποία ο βασιλιάς Αμπντουλλάχ προτρέπει τις ΗΠΑ να «κόψουν το κεφάλι του φιδιού», αλλά και η προσπάθεια να αποδοθεί σε «ιρανικό δάκτυλο» η λαϊκή εξέγερση στο Μπαχρέιν, καταδεικνύουν χαρακτηριστικά την επιθυμία του Ριάντ να διασφαλισθεί ένας διαφορετικός συσχετισμός μεταξύ των δύο ακτών του Κόλπου – στο ρευστό τοπίο που δημιουργεί η Αραβική Άνοιξη και η επικείμενη αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ.
Στο Ισραήλ, πάλι, οι προειδοποιήσεις του πρώην επικεφαλής της Μοσάντ Meir Dagan εναντίον μιας επίθεσης στο Ιράν, υποδηλώνουν ότι η εσωτερική συζήτηση δεν έχει κατασταλάξει. Ωστόσο, η απορρόφηση του (σύμμαχου προς το Ιράν) καθεστώτος της Συρίας από τον «εμφύλιο σε αργή κίνηση» που μαίνεται στο εσωτερικό του, απομακρύνει μια πηγή αναστολών για το Ισραήλ, ενώ για τους πλέον καχύποπτους η πρόσφατη συμφωνία ανταλλαγής του απαχθέντος από την Χαμάς ισραηλινού στρατιώτη Gilad Shalit με 1.027 Παλαιστινίους κρατουμένους φαντάζει ως προσπάθεια εκτόνωσης του πλησιέστερου μετώπου, ενόψει πιο μακρινών περιπετειών.
