Σήμερα η ελληνική Βουλή ψηφίζει για ένα νέο πρόγραμμα λιτότητας, που – σύμφωνα με προειδοποιήσεις ειδικών – απειλεί να εντείνει το πρόβλημα. Από το «Ναι» των βουλευτών εξαρτάται αν η Ελλάδα θα λάβει την επόμενη δανειακή δόση – γι’ αυτό και οι βουλευτές δεν έχουν πολλές επιλογές. Από την άλλη, ακόμα και εκπρόσωποι της ΕΕ παραδέχονται στο μεταξύ ότι το νέο πρόγραμμα προσαρμογής έχει φτάσει στα όρια του, τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.
Όλα τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης που έχουν ληφθεί από την αρχή της κρίσης αγγίζουν ήδη, σύμφωνα με υπολογισμούς της Berenberg Bank, το 17% του ΑΕΠ. Και σ’ αυτό το ποσοστό δεν περιλαμβάνεται το νέο πακέτο μέτρων. Μόνο για το 2010 και 2011 υπολογίζεται ότι το διαρθρωτικό έλλειμμα, μετά την αφαίρεση εσόδων της πραγματικής οικονομίας και τόκων, μειώθηκε κατά 11,5%. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ αυτό αποτελεί ιστορικά μοναδικό φαινόμενο για τον ανεπτυγμένο κόσμο.
Το αρνητικό της υπόθεσης είναι ότι το δημόσιο έλλειμμα παρ’ όλα αυτά παρουσιάζει συνολικά μέτρια μείωση. Η επιτυχία αξιοπιστίας λείπει και τα ασφάλιστρα κινδύνου στα ελληνικά κρατικά ομόλογα έχουν ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη.
Επιπλέον, τα συνεχή προγράμματα λιτότητας επιδρούν αντιπαραγωγικά στην πραγματική οικονομία και πλήττουν κυρίως τους καταναλωτές. «Οι απεργίες δυσκολεύουν την κυβέρνηση στο να περάσει τα μέτρα της τρόικας της ΕΕ, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ από τη Βουλή», δήλωσε στους FTD ο Horst Reichenbach, επικεφαλής της task force της ΕΕ για την Ελλάδα. Ο ίδιος θεωρεί ωστόσο ότι η κατάσταση είναι οριακά επώδυνη:
«Θα πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε αυστηροί, αλλά ο βαθμός αυστηρότητας δεν πρέπει να αυξηθεί περισσότερο». Ήδη η τρόικα, στην έκθεσή της, προσπαθεί να επισημάνει και την ανάγκη μέτρων ενίσχυσης της ανάπτυξης.
Το αποτέλεσμα, μετά από δύο χρόνια ριζοσπαστικού προγράμματος είναι: Το βιοτικό επίπεδο υποχώρησε δραματικά, οι επενδύσεις έχουν καταρρεύσει και κατά συνέπεια το χρέος αυξήθηκε. Η στρατηγική της δημοσιονομικής προσαρμογής μοιάζει με τη ρόδα ενός χάμστερ.
«Εν μέσω ύφεσης, η επιβολή συνεχώς νέων προγραμμάτων λιτότητας, είναι λάθος τακτική», δηλώνει ο Charles Wyplosz, καθηγητής στο Graduate Institut της Γενεύης.
Η εξέλιξη της είσπραξης του ΦΠΑ δείχνει πόσο σημαντικός είναι ο παράγοντας πραγματική οικονομία. Μόνο το 2010 ο ΦΠΑ αυξήθηκε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 23%.
Παρ’ όλα αυτά, τα έσοδα από τον ΦΠΑ κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2011 ήταν λιγότερα από το αντίστοιχο περσινό χρονικό διάστημα, όπως λέει ο Χρήστος Σταϊκούρας από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ΝΔ. Σε τελική ανάλυση, δεν υπήρξε κανένα κέρδος από την ύφεση. Το ΑΕΠ υπολογίζεται ότι μέχρι το τέλος του 2011 θα έχει συρρικνωθεί κατά 12% περίπου.
«Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα εφαρμόζει λιτότητα μέχρι θανάτου», δήλωσε ο Christian Schulz, οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Θα πρέπει να αλλάξει αμέσως πορεία: Θα πρέπει να εστιάσει κανείς περισσότερο στην περικοπή των δαπανών και λιγότερο στις αυξήσεις των φόρων». Η Ελλάδα χρειάζεται μια επανάσταση υπέρ της αγοράς, δήλωσε επίσης ο οικονομολόγος του Harvard Alberto Alesina.
