«Δὲν μπορῶ νὰ ὁρκίσω Κυβέρνηση προβληθεῖσα ἀπὸ τὸν ἐχθρό, ἐμεῖς γνωρίζουμε ὅτι τὶς Κυβερνήσεις τὶς ὁρίζει ὁ λαὸς ἢ ὁ Βασιλεύς. Ἐδῶ τώρα οὔτε ὁ λαὸς ἐψήφισε τὴν Κυβέρνηση, οὔτε ὁ Βασιλεὺς τὴν ὅρισε. Πῶς ζητᾶτε νὰ ὁρκίσω Κυβέρνηση ὑποδειχθεῖσα ὑπὸ τοῦ ἐχθροῦ; Δία νὰ εἶναι ὄργανο τῶν;» "Αὐτὸς ὁ τόπος βγάζει δύο πράγματα, ἐλιὲς καὶ παλικαριά."
Στὰ 1881 γεννήθηκε στὴν σκλαβωμένη Κομοτηνή, ἡ ζωὴ τοῦ πέρασε μέσα ἀπὸ συμπληγάδες μὰ θὰ μείνει βαθειὰ στὴν μνήμη τῆς ἱστορία τὸ βῆμα του, γιατί ὁ ἱεράρχης τῶν Ποντίων ὁ Μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος στήθηκε στητὸς καὶ εἶπε ΟΧΙ, ὅταν ὅλοι λέγανε ΝΑΙ ἀπ’ ἄκρου σ’ ἄκρου στὴν Εὐρώπη. Τιμημένος ὅσο κανένας Μητροπολίτης Τραπεζούντας (1913-1938) στὰ δύσκολα χρόνια, στάθηκε στὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Μαύρης θάλασσας καὶ στὶς πατρογονικὲς ἑστίες ἀλλὰ καὶ μετὰ στὴν προσφυγιά. Πρωταγωνίστησε γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴν Μακεδονία. Ἀποκρισάριος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὴν Ἀθήνα, ὑπεύθυνος σὲ πολλὲς ἀποστολὲς ἐθνικῆς σημασίας στὴν Τιφλίδα, τὴν Ἀλβανία , τὸ Βελιγράδι, τὴν Συρία καὶ ἀλλοῦ. Λόγιος καὶ γλωσσομαθής, ἀφιέρωσε τὸ ταλέντο του σὲ μελέτες γιὰ τὴν ἐκκλησία τῆς Τραπεζούντας τὸ 1933, τὸ 1937 ἀναγορεύτηκε ἐπίτιμος διδάκτωρ τοῦ Πανεπιστημίου τῶν Ἀθηνῶν καὶ τὸ 1940 ὀνομάστηκε Ἀκαδημαϊκός. Ἀπὸ τὸ 1938 – 1941 ἦταν Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν . Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τοῦ 40.
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ '40
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρύσανθος σ’ αὐτὸν τὸν πόλεμο πολέμησε μαζὶ μὲ τὸ μαχόμενο ἔθνος ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ καὶ κατὰ τοῦ Ἰταλοῦ ἀλλὰ καὶ κατὰ τοῦ Γερμανοῦ εἰσβολέα, δὲν ὑπῆρξε ἐνέργεια ποῦ πρέπει νὰ κάνει Ὀρθόδοξος Ἱεράρχης ποὺ νὰ μὴ τὴν ἔκανε, δίπλα στὸν μαχητὴ ἀλλὰ καὶ δίπλα στὸν τραυματία. Παρηγορητὴς τῆς χήρας καὶ ἐμψυχωτὴς τοῦ πολεμιστῆ, ἀκούραστα στήριξε τὸν ἄνισα μαχόμενο Ἑλληνισμό, καὶ ὅταν πλησίαζαν τὰ δύσκολα πιὸ πεισματικὰ πύκνωνε τὶς γραμμὲς μὴ καὶ περάσει ὁ ἐχθρός.
ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗ
Ἂς δοῦμε τί γράφει στὸ ἡμερολόγιο τοῦ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρύσανθος: 29/4/1941 «Πληροφοροῦμαι ὅτι ὁ στρατηγὸς Τσολάκογλου ἀφοῦ σύνηψε τὴν ἐπονείδιστον συμφωνία μὲ τοὺς Γερμανοὺς ἐπάνω στὸ μέτωπο, κατελθῶν εἰς Ἀθήνας πρόκειται ἐντολὴ τῶν Γερμανῶν νὰ σχηματίσει Κυβέρνησιν. Τοῦτο μὲ στεναχωρεῖ πολὺ διότι θὰ περιπέσωμεν εἰς δεινά…. Προτιμότερον μόνοι οἱ Γερμανοὶ νὰ ἔχουν τὴν εὐθύνη τῆς διοικήσεως ὅποτε θὰ εἶναι προσεκτικότεροι».
Πράγματι λοιπὸν οἱ Γερμανοὶ εὐθεῖς μόλις μπῆκαν στὴν Ἀθήνα καὶ ἐνῶ ἀκόμα ἡ Ἑλλάδα πολεμοῦσε στὴν Κρήτη πραγματοποίησαν συναντήσεις μὲ πρόθυμους παράγοντες γιὰ νὰ φανεῖ ἡ κατοχὴ μία ὁμαλὴ συνέχεια, ὅλα νὰ ξεχαστοῦν, μήτε αἷμα στὰ ὀχυρὰ χύθηκε μήτε ἡ Ἑλλάδα εἶπε ΟΧΙ , μία παρένθεση ποὺ πρέπει νὰ πάρουμε μία γόμα καὶ νὰ τὴν σβήσουμε δὲν ἔγινε τίποτα, ὅλοι πρόθυμοι στρατιωτικοί, κάθε εἴδους παράγοντες καὶ ἡ ἐκκλησία θὰ κάνουμε μία μασκαράτα καὶ θὰ ξυπνήσουμε μὲ τὸν μηχανισμὸ ὅπως ἦταν μὲ μία κυβέρνηση ποὺ διέθετε Ἑλληνικὰ πιστοποιητικὰ γέννησης, καὶ ὅλα θὰ εἶναι καλὰ ἀγγελικὰ πλασμένα , κάποιοι Ἰταλοὶ καὶ Γερμανοὶ θὰ παρακολουθοῦσαν καὶ θὰ ἔλεγχαν τὰ πάντα , κάποιες μικρὲς ἀλλαγὲς στὰ σύνορα ὑπὲρ τῶν Βουλγάρων και τῶν Ἰταλῶν (πάει ἡ Θράκη, ἡ Δ. Μακεδονία, τὰ Ἑπτάνησα ἡ Ἤπειρος καὶ οἱ Κυκλάδες), καὶ πιὰ σύμμαχοι εἴμαστε βοηθῆστε καὶ ἐσεῖς τώρα μὲ τὸ αἷμα σᾶς τὴν ἐπιβολὴ τῆς νέας τάξης τοῦ Χίτλερ…. Καὶ οἱ νεκροὶ στὸ Ἕλλη; Καὶ τὰ παιδιὰ μὲ τὰ κομμένα πόδια ; Καὶ οἱ χῆρες καὶ τὰ ὀρφανά της βομβαρδισμένης Πάτρας;
ΤΟ ΟΧΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
27/4/1941 ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἦρθε πρωὶ στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ « Δὲν θὰ λειτουργήσω σήμερα γιὰ νὰ εἶμαι ἕτοιμος γιὰ ὅτι προκύψει» καὶ ἔστειλε τὸν Ἀρχιδιάκονο Νικόδημο (μετέπειτα Μητροπολίτη Πατρὼν) νὰ τελέσει τὴν λειτουργία λέγοντας τοῦ « Πρόσεχε παιδί μου ἔχε τὸ νοῦ σου μὴ καὶ σὲ εἰδοποιήσω». Κυριακή του Θωμὰ λοιπὸν κήρυξε ἀπ’ ἄμβωνος ὁ Ἀρχιδιάκονος καὶ κάποια στιγμὴ εἶδε μαντατοφόρο νὰ τοῦ κάνει νόημα, γρήγορα στὸν Ἀρχιεπίσκοπο. Τελείωσε τὴν λειτουργία καὶ πῆγε στὸ γραφεῖο τοῦ , τὸν βρῆκε νὰ κλαίει βλέποντας τὴν σημαία τῶν Ναζὶ νὰ κυματίζει στὸν Παρθενώνα. Σύντομα κάθε εἴδους μαντατοφόροι ἄρχισαν νὰ φτάνουν στὸ γραφεῖο τοῦ Χρύσανθου, μὲ κάθε εἴδους προτάσεις, ἀπειλές, ἐκβιασμούς, γλυκόλογα. Καὶ ὁ Χρύσανθος ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες θυμήθηκε τὸν Μητροπολίτη Τραπεζούντας καὶ μὲ Ποντιακὸ πεῖσμα εἶπε τέσσερα βασικὰ ΟΧΙ .
ΠΡΩΤΟ ΟΧΙ
Ἦρθε μία ἐπιτροπὴ καὶ πρότεινε γιὰ τὸ καλό του Ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ γιὰ νὰ καλοπιάσουμε τὸν κατακτητή, νὰ πᾶμε μὲ μπροστάρη τὴν θρησκευτική μας ἡγεσία νὰ παραδώσουμε τὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν στοὺς Γερμανούς, καὶ ο Χρύσανθος ἀπάντησε «οἱ Ἕλληνες Ἱεράρχες δὲν παραδίδουν πόλεις στὸν ἐχθρό, καθῆκον ἔχουν νὰ ἐργαστοῦν διὰ τὴν ἀπελευθέρωση».
ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΧΙ
Ἦρθαν κάποιοι καὶ εἶπαν ἂς κάνουμε κάτι νὰ μᾶς πάρουν ἀπὸ καλὸ μάτι οἱ κατακτητές, μὴ τοὺς πᾶμε πιὰ κόντρα τελείωσε ὁ πόλεμος, καὶ τί νὰ κάνουμε βρὲ παιδιά; Δὲν κάνουμε μία δοξολογία στὴν Μητρόπολη ! Καὶ ἀγρίεψε τὸ μάτι τοῦ Μητροπολίτη Τραπεζούντας «ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ! Δοξολογία δὲν ἔχει θέσιν ἐπὶ τὴ ὑποδουλώσει τῆς Πατρίδος μας, ἡ ὥρα τῆς δοξολογίας θὰ εἶναι ἄλλη».
ΤΡΙΤΟ ΟΧΙ
Μίας καὶ οἱ ραγιάδες δὲν μποροῦσαν νὰ τὸν πείσουν νὰ σκύψει, εἶπαν νὰ τὸν θαμπώσουν, τοῦ ζήτησαν νὰ πάει νὰ δεῖ τὸν στρατηγὸ Στοῦμμε καὶ τότε ὑποχώρησε Χρύσανθος, «θὰ τὸν ἀναμένω» εἶπε. Ὁ στρατηγὸς πῆρε τὰ πόδια του καὶ πῆγε στὸ Ἀρχιεπισκοπικὸ γραφεῖο, ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ κατάλαβε ὁ Γερμανὸς στρατηγὸς ὅτι δὲν εἶχε νὰ κάνει μὲ προσκυνημένο ἀνθρωπάκι ἀλλὰ μὲ ἡγέτη ποὺ ὑπερασπιζόταν Θερμοπύλες καὶ τὸ ξεκίνησε μαλακὰ νὰ δεῖ ποὺ θὰ τοῦ βγεῖ «Ὄμορφη ἡ πατρίδα σᾶς» « Οἱ Γερμανοὶ λατρεύουν τὸν Ὅμηρο» καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος εὐγενικὰ σεμνὰ ἐκπροσωπώντας τοὺς Ἕλληνες « Ἐλπίζω νὰ σεβαστεῖτε τὴν Χώρα» «Στρατηγὲ μὴ θίξετε τὴν φιλοτιμία τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ».
Τέλος ὁ στρατηγὸς Στοῦμμε τὴν ἑπόμενη τσοὺπ ξανὰ στὸ Ἀρχιεπισκοπικὸ γραφεῖο καὶ τί ζήτησε λές; Νὰ ὁρκίσει τὴν κυβέρνηση Τσολάκογλου!!! Τὴν ἀπάντηση δὲν χρειάστηκε νὰ τὴν μεταφράσει διερμηνέας τὴν εἶπε στὰ Γερμανικὰ ὁ Μητροπολίτης Τραπεζούντας καὶ τωρινὸς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν « Δὲν μπορῶ νὰ ὁρκίσω Κυβέρνηση προβληθεῖσα ἀπὸ τὸν ἐχθρό, ἐμεῖς γνωρίζουμε ὅτι τὶς Κυβερνήσεις τὶς ὁρίζει ὁ λαὸς ἢ ὁ Βασιλεύς. Ἐδῶ τώρα οὔτε ὁ λαὸς ἐψήφισε τὴν Κυβέρνηση, οὔτε ὁ Βασιλεὺς τὴν ὅρισε. Πῶς ζητᾶτε νὰ ὁρκίσω Κυβέρνηση ὑποδειχθεῖσα ὑπὸ τοῦ ἐχθροῦ; Δία νὰ εἶναι ὄργανο τῶν;»
Ἀναψοκοκκίνησε ὁ στρατηγὸς ἀπὸ τὸ χαστούκι ποὺ δέχτηκε χαιρέτησε ἔκανε μεταβολὴ καὶ βγαίνοντας ἀπὸ τὴν πόρτα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς σίγουρα κατάλαβε ὅτι ὁ πόλεμος δὲν εἶχε τελειώσει. Τώρα ἦταν ἡ σειρὰ τῶν σκουλήκων, οἱ ὁποῖοι γιὰ τὸ καλό της Πατρίδας καὶ τοῦ λαοῦ καὶ τὸ δικό του, τὸν ἐκλιπαροῦσαν νά μὴν ἀρνηθεῖ τὴν πρόταση ποὺ τοῦ ἔκανε ὁ Στοῦμμε καὶ ὁ Ἱεράρχης ἀπάντησε «Ἐν γνώσει τῶν συνεπειῶν ποὺ μὲ ἀναμένουν δὲν δέχομαι τὴν προτεινομένη πρόταση. Ἐμμένω εἰς τὰς ἀρχάς μου».
Καὶ ὅταν τὸν παραπίεσαν « Ὁ πρωθυπουργὸς ποὺ ὅρκισα βρίσκεται καὶ ἀγωνίζεται στὴν Κρήτη» εἶπε καὶ σίγασε πιὰ κάθε ἄλλη κουβέντα . Ἀπ’ ὅτι καταλαβαίνεις αὐτὴ ἡ πράξη τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρύσανθου ἦταν ἡ πρώτη πράξη ἐθνικῆς ἀντίστασης στὴν κατεχόμενη Εὐρώπη. Ὁ Τσολάκογλου πῶς ὁρκίστηκε ; Στὶς 29/4/1941 11 π.μ ὁρκίστηκε ἡ πρώτη κατοχικὴ κυβέρνηση ἀπὸ τὸν διάκονο τῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Καρύτση …. Φυσικὰ οὔτε ὁ Τσολάκογλου οὔτε οἱ Γερμανοὶ λησμόνησαν αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ τοῦ Χρύσανθου, στὶς 2/6/1941 ἐπαύθει μὲ Συντακτικὴ Πράξη τῆς ψευδοκυβέρνησης Τσολάκογλου, γιὰ νὰ τοποθετηθεῖ κάποιο πιὸ βολικὸ ἄτομο στὴ θέση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου.
Συντάκτης : Ἰγνάτιος Γκ.-ΠΗΓΗ.
ΜΙΚΡΟ ΣΧΟΛΙΟ: Ο νέος Αρχιεπίσκοπος ήταν ο Δαμασκηνός, που αγωνίστηκε κι αυτός κατά τη διάρκεια της Κατοχής κι άφησε σπουδαίο έργο. Μάλιστα, έγινε Αντιβασιλέας στην πρώτη κυβέρνηση της απελευθερωμένης Ελλάδας υπό Γεωργίου Παπανδρέου.
Όσο για τις "προτάσεις" που έκαναν στον Αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο οι διάφοροι λακέδες ΚΑΙ ΕΘΝΟΠΡΟΔΟΤΕΣ που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές, σας θυμίζουν μήπως αυτές κάποιων σύγχρονων "ρεαλιστών", "ψύχραιμων" και "πατριωτών", που μας μιλάνε για μονόδρομους κλπ;
Φυσικά, ο άξιος Ιεράρχης έκανε αυτό που οφείλει να κάνει κάθε πραγματικός Έλληνας: Είπε ορθά και κοφτά ένα βροντερό "ΟΧΙ"!
πηγή
